چکیده:
موافقت نامه ضوابط تجاری سرمایه گذاری مقرراتی است که برخورد حکومت ها را در برابر عملکرد شرکت های خارجی فعال در کشور خود محدود می سازد. این شروط را از آن رو ضوابط سرمایه گذاری خوانده اند که ناظر بر شرکت های چند ملیتی فعال در سرمایه گذاری مستقیم خارجی و دارای فعالیت های تولیدی در کشور میزبان است. از آن رو تجاری نامیده می شود که شرایط یاد شده از یک یا چند طریق از طرق سه گانه ی اساسی بر جریان های تجاری تأثیر می گذارد. الحاق ایران به سازمان جهانی تجارت و موافقت نامه های چند گانه آن با تکیه بر تریمز می تواند با هدف مقاومتی نمودن اقتصاد، در تضاد بوده و قطعاً علاوه بر تعارض های این حوزه، دارای ابعاد سیاسی، اجتماعی و فرهنگی نیز می باشد. با مطالعه تریمز و سایر موافقت نامه های سازمان جهانی تجارت می توان محدودیت هایی را در راستای انسداد اهداف اقتصاد مقامتی از یک طرف و عدم محدودیت در مقابل سرمایه گذاری در کشور از سوی شرکت های موسوم به چند ملیتی، را مورد واکاوی قرار داده و قبل از الحاق، نقشه راه دقیق و مناسبی را برای کم اثر نمودن محدودیت های تریمز و موافقت نامه های دیگر ترسیم نمود بی توجهی به مسائل پیشرو و عدم آسیب شناسی دقیق و اصلاح ساختارهای اقتصادی، قطعاً فرآیند الحاق را برای کشور آسیب پذیر می کند. در این فرایند تریمز نیز خود موضوعی است که الحاق به آن می تواند موضوعاً کشور را از هدف موصوف دور نگه دارد.
خلاصه ماشینی:
از اهداف اصلی موافقت نامة مذکور همان گونه که در مقدمـة آن آمـده است ، گسترش و آزادسازی هرچه بیشتر تجارت جهانی و تسهیل سـرمایه گـذاری بـین المللـی از طریق رفع اقدامات تبعیض آمیز در امر تجارت و همچنین قاعـده منـد کـردن رفتـار دولـت هـا بـا سرمایه گذاران خارجی در کشورهای دیگر به منظور افـزایش رشـد اقتصـادی کلیـة طـرف هـای تجاری ، به ویژه کشورهای در حال توسعه ، همراه با تضمین رقابت است ؛ برای مثال ، این امر مهم که دولت ها رفتار باثباتی در مواجهه با سرمایه گذار خارجی داشته باشـند یـا بـا اعمـال تعرفـه هـا، مقررات ارزی ، مقررات صادراتی یا الزام سهم داخلی نتوانند در عرصة تجارت کالا اخـلال ایجـاد 1 کنند، از هدف هایی است که این موافقت نامه در پی آن است .
Mosoti, Victor , The WTO Agreement on Trade Related Investment Measures and the Flow of Foreign Direct Investment I Africa: Meeting the Development Challenge, Peace International Review, Vol. 15, 2003, p.
بـه عبـارت دیگـر، ایـن موافقت نامه در واقع ، مرتبط با موانع تجاری است که یک سرمایه گذار خارجی در کشور مقصد بـا آن روبه روست ؛ برای مثال کشور مقصد تعهداتی را به سرمایه گذار خارجی تحمیـل مـی کنـد کـه مقداری از کالاهای مورد نیاز خود را از منابع داخلی تهیه یا در تولید کالاهـای خـود از کالاهـا و مواد ساخت داخل استفاده کند.
Mosoti, Victor, “The WTO Agreement on Trade Related Investment Measures and the Flow of Foreign Direct Investment I Africa: Meeting the Development Challenge”, Peace International Review, Vol. 15, 2003.