چکیده:
انتخابات زود هنگام مجلس ملّی ترکیه که در سوم نوامبر ٢٠٠٢ م. صورت گرفت در حیات سیاسی ترکیه صحنه تغییر و تحولات ریشه ای گردید. این تغییرات گرچه موجب اعتراض کمالیست ها و گروه های لائیک شد، اما به دلیل استقبال عمومی جامعه ترکیه و اقدامات موفقیّت آمیز حزب عدالت و توسعه به عنوان حزب پیروز انتخابات، سبب موفقیت این حزب و تداوم حضور آن در مسند قدرت سیاسی ترکیه شد. پژوهش حاضر با استفاده از روش کتابخانهای و اسنادی به دنبال بررسی سه دوره انتخابات پارلمانی از سال ۲۰۰۲ م. تا ۲۰۱۱ م. و دلایل پیروزی حزب عدالت و توسعه در این سه دوره انتخابات مجلس ملّی کبیر ترکیه است. بر طبق یافته¬های تحقیق، عوامل متعدّدی از جمله اصلاحات اقتصادی، تغییرات در سیاستخارجی، مشی اعتدال در مقابل کمالیست ها، تاکید بر هویّت اسلامی، اصلاحات داخلی در موفقیّت و بقای سیاسی این حزب در سه دوره انتخابات پارلمانی ترکیه نقش داشتند.
خلاصه ماشینی:
این پژوهش درصدد است ، ضمن بررسی سه دوره انتخابات پارلمانی در ترکیه ، دلایل موفقیت و تداوم حضور حزب عدالت و توسعه را در مسند قدرت سیاسی ترکیه از سال ٢٠٠٢ م.
در این دوره از ١٨ حزبی که وارد رقابت های انتخاباتی شدند، حزب عدالت و توسعه ٣٤،٢٩%، حزب جمهوری خواه خلق ١٩،٣٨% و کاندیداهای مستقل ١% آراء در کشور را به خود اختصاص دادند و وارد پارلمان شدند (٢٠٠٢,(YSK)Supreme Electoral Council of Turkey ).
در این دوره چهارده حزب وارد رقابت های انتخاباتی شدند که از بین آنها سه حزب عدالت و توسعه با کسب ٤٦,٥٨% حزب جمهوری خواه خلق ٢٠,٨٨% و حزب حرکت ملی ١٤,٢٧% (این حزب در دورة قبل موفق نشده بود وارد پارلمان شود) از کل آراء (٢٠٠٧ ,YSK)، توانستند از سد حد نصاب ١٠ درصدی عبور کرده و وارد مجلس شوند.
با وجود این که درصد آرای حزب عدالت و توسعه و جمهوری خواه خلق در این انتخابات افزایش داشت ، اما تعداد نمایندگان این دو حزب نسبت به انتخابات سال ٢٠٠٢م .
اما آرای حزب جمهوری خواه خلق نسبت به حزب عدالت و توسعه افزایش بیشتری داشت و این حزب توانست تعداد کرسی های خود را نسبت به انتخابات سال ٢٠٠٧م .
حزب عدالت و توسعه همچون دو انتخابات گذشته با آرای بیشتری وارد پارلمان شد و با وجود افزایش آراء تعدادی از کرسی های خود را نسبت به دو دورة قبل از دست داد.
یکی از احزاب موفق در این انتخابات بعد از حزب عدالت و توسعه ، حزب کردی صلح و دموکراسی بود که توانست کاندیداهای خود را به صورت مستقل وارد پارلمان کند.