چکیده:
بر اساس اصول حقوق بینالملل، در صورت بروز اختلافات زیست محیطی که در اثر نقص الزامات و تعهدات زیستمحیطی بین دولتها بوجود میآید، در صورتیکه دولتها تمایل داشته باشند اختلافات خود را از طریق حقوقی و بنابر قواعد بین المللی رفع مینمایند. مهمترین پروسه و فرآیندی که برای حفظ حقوق خود و جلوگیری از تشدید و وخامت موقعیت طی میکنند رجوع به دیوان بینالمللی دادگستری و درخواست قرارموقت از آن نهاد، به عنوان اصلیترین رکن قضایی سازمان ملل متحد، مینمایند. طرفین برای درخواست قرار موقت با توجه به ویژگی احتیاطی آن بایستی شرایطی را توجیه و احصاء کنند و دیوان وفق ماده 41 اساسنامه با ملاحظه الزامات و پیش شرط هایی به منظور حفظ حقوق طرفین به قرار موقت اشاره میکند. در این مقاله به رویه قضایی دیوان تمرکز شده و همچنین مباحث درون دیوان مورد بحث و مداقه قرار گرفته و این که دیوان چگونه اقتدار خود را در صورت امتزاج صلاحیت با شورای امنیت اعمال می کند و چه عناصر و پارامترهایی بر تصمیمات دیوان تأثیر میگذارند و نیز این مهم مورد بررسی قرار گرفته که دیدگاه و تصور دیوان در خصوص نقش مهم و حائز اهمیتش در ساختار ملل متحد در اشاره به قرار موقت چگونه اثر خواهد گذاشت و مبانی مستقلی که با توسعه رویه قضایی دیوان در اشاره به قرار موقت مورد ملاحظه و عنایت قرار میگیرند مورد بحث قرار گرفته است و نیز این موضوع مورد بررسی قرار میگیرد که در صورت عدم صدور قرار موقت توسط دیوان در پروندههای متضمن اختلافات زیستمحیطی، بر چه مبنایی میتواند مجدداً پرونده را مورد بررسی قرار دهد و به صدور قرار موقت اشاره کند.
خلاصه ماشینی:
(پورهاشمی و ارغند 1392، ص 230) با بررسی رویه قضایی دیوان در صدور قرار موقت میتوان به این موضوع پی برد که عدم اشاره به قرار موقت در دعاوی زیستمحیطی بدین معنی نیست که دیوان توجه و بررسی نسبت به نگرانیهای زیستمحیطی ندارد و آنها را مورد خطاب قرار نمیدهد بلکه طرفی که اذعان میدارد متحمل خسارات زیست محیطی شده است میتواند درخواست تازهای با اتکا به وقایع جدید به دیوان ارائه دهد و درخواست بررسی موقعیت داشته باشد و دیوان به موجب ماده 75 پاراگراف 3 قواعد و آیین دادرسی خود بر اساس وقایع و حقایق جدید که مبنای حکم و یا دستور تحت تاثیر قرار می گیرد به قرار موقت اشاره میکند.
(Alvarez-Jimenez, 2010: 170-171) رویه قضایی نوظهور دیوان بینالمللی دادگستری: توسل به قرار موقت بر مبنای وقایع و حقایق جدید با بررسی پروندههای زیست محیطی که طرفین اختلاف از دیوان بینالمللی دادگستری درخواست صدور قرار موقت دارند، میتوان به این موضوع پی برد که عدم اشاره به قرار موقت در برخی از این ادعاها لزوما بدین معنا نیست که دیوان توجه و بررسی نسبت به نگرانیهای زیستمحیطی ندارد و آنها را مورد خطاب قرار نمیدهد، بلکه طرفی که اذعان میکند متحمل خسارات زیستمحیطی شده است میتواند درخواست تازهای با اتکا به وقایع جدید به دیوان ارائه دهد و درخواست بررسی موقعیت داشته باشد و دیوان به موجب ماده 75 پاراگراف 3 قواعد و آیین دادرسی خود از طرق دیگر و به طور متفاوت مسایل را ارزیابی خواهد کرد و بر اساس وقایع و حقایق جدید که مبنای حکم و یا دستور تحت تاثیر قرار میگیرد به قرار موقت اشاره کند.