چکیده:
در این مقاله ضمن بررسی شخصیت حضرت علی اکبرعلیه السلام به تبیین نقش برجسته ایشان در حادثه بزرگ کربلا بر مدار موضوع حق، پرداخته شده است. اگرچه علی اکبرعلیه السلام فرزند ارشد امام حسین علیه السلام از نقش مهمی در جایجای این حادثه برخوردار است، اما گویی دغدغه اصلی او حقطلبی است. او، وقتی خود و خانواده ارجمند و دوستان خود را در آستانه مرگ حتمی میبیند، تنها با طرح یک سوال عمیق، متفکرانه و هوشمندانه از قهرمان اصلی کربلا یعنی پدر و امامش، حسین علیه السلام، همه نقش اساسی خود را به عنوان یک جوان حقجو به نمایش میگذارد و آن سوال مهم و بنیادین این است که «ای پدر، آیا ما برحقیم؟» نویسنده مقاله بر این باور است که فهم کلمه حق میتواند کلید و رمز شناخت شخصیت حضرت علی اکبر و بلکه شناخت دیگر شخصیتهای این حادثه عظیم باشد.
خلاصه ماشینی:
"رجز متضمن مسائل بسیار مهمی است که تفاوتهای شخصیتی علی اکبر را با دشمنان متبلور میسازد: انا علی بن الحسین بن علی من عصبه جد ابیهم النبی نحن و بیت الله اولی بالنبی و الله لا یحکم فینا ابن الدعی اضربکم بالسیف احمی عن ابی اطعنکم بالرمح حتی ینثنی طعن غلام هاشمی علوی 1 (ابن شهر آشوب، بی تا: 4/109) در انساب الاشراف با تأکید بر لقب علی به اکبر و اینکه مادرش زنی از بنی ثقیف بوده، رجز علی اکبر را چنین آورده است: انا علی بن الحسین بن علی انا و بیت الله اولی بالنبی من شمر و شبث و ابن الدعی (بلاذری، 1417: 3/362) مسعودی نیز شبیه به همین را نقل میکند: انا علی بن الحسین بن علی نحن و بیت الله اولی بالنبی تالله لا یحکم فینا ابن الدعی (مسعودی، بی تا:3/71) چنانکه پیشتر گفته شد، برخی از مورخان نیز مانند ابنسعد این رجز را در پاسخ علی اکبر به امان دادن مردی شامی دانستهاند که میخواسته با طرح خویشاوندی سببی علی اکبر با ابوسفیان، وی را از این مهلکه برهاند (ابن سعد، 1410: 5/471)و در این رجز، علی اکبر( به ویژگیها ی شخصیتی خود و تمایز بارز با دشمنان اشارهای مهم دارد و با تصریح به این که من فرزند حسین بن علی هستم و اینکه ما از گروه و خاندان نبی خدا هستیم و مقابل ما ابن دعی و حرامزادهای قرار گرفته است، در واقع به خوبی دلیل حقانیت مبارزه و شمشیر کشیدن و نیزه زدن را بیان کرده و در یک کلام، وجهی منطقی برای کشتن و کشته شدن را مطرح میسازد؛ گویی همان استدلالی را میآورد که امام حسین( در پاسخ به نامه یزید داد تا وجهی منطقی و دلیلی به حق را برای بیعت منم علی، پور حسین، پور علی، از تباری که جدشان رسول خداست."