چکیده:
یکی ازمباحث مهم وسوالات چالش برانگیزدرعصرحاضر، موضوع دینی یا فرا دینی بودن حقوق بشر و حقوق بشر دوستانه می باشد. در راستای پاسخگویی به این سوال، مقاله حاضر با روش توصیفی و تحلیلی به نگارش درآمد. به-طوری¬که پس از ملاحظه منابع حقوق اسلامی، اسناد حقوق بشر ومدارک تاریخی مشاهده گردید، حقوق بشر و حقوق بشر دوستانه اسلامی با منشا الهی، بیش ازهزار وچهارصد سال پیش به صورت کامل، جامع وغیر قابل تغییر به مثابه تکلیف و عبادت شرعی برای ابناء بشری در تمامی ادوار تدوین ومطرح شده اند. همچنین حقوق بشر وحقوق بشر دوستانه امروزی، متاثراز تعالیم و دستورات ادیان الهی به¬ویژه دین مبین اسلام است لذا ریشه دینی داشته و منفک از دین نیستند. مع ذالک علی¬رغم شعار جهانی بودن آن، بنظر می¬رسد حقوق بشرامروزی به¬دلیل نفوذ تفکرسکولار، تبعیت ازاهداف و اغراض سیاسی، ترجیح منافع ومصالح غرب، اکتفا نمودن به عقول بشری ومحور قراردادن انسان درعمل، غیر دینی وغربی می¬باشد. شاهد این مدعا در مواردی نقض آشکارحقوق بشروحقوق بشردوستانه سایر ملل بویژه مسلمانان است و در مواردی نیز سکوت، مسامحه وغفلت درخصوص اجرای قواعد و مفاد آن می¬باشد.
خلاصه ماشینی:
دین مبین اسلام در اساس با اصول مقدس و مبانی مقدس حقوق بشر از جمله کرامت و حیثیت و منزلت انسانی ، بردباری ، هم بستگی و برابری دارد یعنی همان اصول که در اعلامیه جهانی حقوق بشر مستور و مستتر است هم خوانی تام و تمام دارد(رابینسون ،١٣٨١) نوزدهمین اجلاس وزاری خارجه سازمان کنفرانس اسلامی در قاهره ، صدور و تصویب اعلامیه حقوق بشر اسلامی با نام اعلامیه قاهره (١٩٩٠) حاکی از آن است که متفکران مسلمان ، حقوق بشر برگرفته از مبانی اسلام و قرآنی را متضمن حقوق کامل برای ابنای بشر می دانند و هم از این روست که امروزه حقوق بشر یکی از مهم ترین مباحث مطرح در کشورهای اسلامی است اگرچه این کشورها منشور ملل متحد، اعلامیه جهانی حقوق بشر، میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی ، میثاق بین المللی حقوق اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی و بسیاری دیگر از اسناد حقوق بشر را رسما پذیرفته اند و بخش هایی از این اسناد بین المللی در قوانین اساس آن ها گنجانده شده است (فیرحی ، ١٣٨٤: ٤٣٣و٤٣٧) ٩٣ دیدگاه اندیشمندان اسلامی مبتنی بر جامعیت و گستردگی تعالیم حقوق بشر و حقوق بشر دوستانه اسلامی می باشد به علاوه تلاش آنان جهت استخراج اصول وقواعد حقوق بشر و بشردوستانه و تطبیق آن اصول با موازین اسلامی موجب انتشار سه اعلامیه حقوق بشر اسلامی از سوی کنفرانس اسلامی گردید: ١- طرح اعلامیه حقوق و تکالیف اساسی انسان در اسلام (١٩٧٩-مکه مکرمه ، عربستان ) ٢- طرح سندی در رابطه با حقوق بشر در اسلام (١٩٨٨-طائف ، عربستان ) ٣- اعلامیه حقوق بشر اسلامی (١٩٩٠، قاهره )(٢٢) این اعلامیه در اجلاس مورخ ٢١ ژوئیه تا ٥ اوت ١٩٩٠ میلادی مطابق با ٩-١٤ محرم سال ١٤١١ ه .