چکیده:
حاکمیت قانون، به مفهوم تحدید قدرت خودسرانه دولت به منظور حفظ حقوق و آزادیهای بنیادین فردی، از ارکان اساسی دموکراسی است. از سوی دیگر در عرصه بین المللی ، حاکمیت قانون ابزاری در جهت حفظ صلح و امنیت بین المللی و ترویج و اعتلای حقوق بشر و پایبندی ارکان تصمیم گیر به مقررات پذیرفته شده است. با توجه به ساختار و واقعیت های حاکم بر جامعه بین المللی ، مفهوم حاکمیت قانون در عرصه بین المللی به صورت متفاوتی از حقوق داخلی اعمال خواهد شد. بر این اساس عناصر حاکمیت قانون از قبیل قطعیت حقوقی ، عمومیت قوانین ، شفافیت، تساوی در مقابل قانون و ... شایسته است مطابق واقعیات و ساختار متفاوت نظام بین المللی تبیین شوند. علاوه بر این شرایط حاکم بر جامعه بین المللی از قبیل ساختار افقی این نظام ، فقدان صلاحیت اجباری و بررسی قضایی مقررات توسط محاکم بین المللی اجازه پیدایش یک نظام مبتنی بر قانون اساسی را نمی دهند. در این مقاله نویسندگان ضمن تبیین جایگاه حاکمیت قانون در عرصه بین المللی ،مهمترین موانع موجود در جهت حفظ و اعتلای حاکمیت قانون در نظام بین الملل را مورد مطالعه و کنکاش قرار داده اند.
خلاصه ماشینی:
از آنجایی که حفظ صلح و امنیت بین المللی، حل و فصل اختلافات بر اساس موازین عدالت و حقوق بین الملل و ترویج و احترام به حقوق بشر یکی از رسالت های اصلی سازمان ملل متحد قلمداد شده بدون شک استقرار و ارتقای حاکمیت قانون در عرصه بین المللی از اهمیت شگرفی برخوردار است .
در قضیه "هزینه های خاص "، دیوان بین المللی دادگستری در خصوص کارکرد بررسی قضایی اظهار داشت : "در نظام های حقوق داخلی، غالبا آیینی برای تعیین اعتبار اعمال قانون گذار یا دولت وجود دارد، لیکن هیچ گونه آیین مشابهی در ساختار ملل متحد پیش بینی نشده است .
رشد تعهدات غیر رضایی، صلاحیت اجباری مراجع قضایی بین المللی، ایجاد سلسله مراتب میان قواعد حقوق بین الملل ، تقویت دیوان بین المللی دادگستری و امکان بررسی قضایی تصمیات نهادهای بین المللی از جمله شورای امنیت از لحاظ انطیاق با موازین حقوق بین الملل توسط آن ، جایگزینی منافع جهانی و عام الشمول در مقابل منافع فردی یا گروهی دولت ها، گسترش صلاحیت دیوان بین المللی کیفری و ترغیب کشورهای غیر عضو به پذیرش اساسنامه آن و ایجاد مکانیسم های نهادین برخوردار از حاکمیت بین المللی سبب تقویت قانون اساسیگرایی و در نهایت استقرار حاکمیت قانون در سطح بین المللی میشوند.
- The Declaration on Principles of International Law Concerning Friendly Relations and Cooperation Among States in Accordance With the Charter of the United Nations, Adopted by the UN General Assembly Resolution 2625 (XXV) of 24 October 1970.