چکیده:
اصفهان از مهمترین شهرهای فلات مرکزی ایران است که علیرغم نا ملایمتهای سیاسی، از دوران باستان
تاکنون اعتبار خود را حفظ کرده و در برخی از دورههای تاریخی نیز بهعنوان مرکزیت سیاسی ایران نقش ویژهای از خود بهجا گذاشته است. مرکزیت سیاسی و اقتصادی این شهر در طول تاریخ زمینهساز گسترش شهر و به وجود آمدن محله های مختلف از طبقات گوناگون شده است. تمرکز شهر از هزار سال پیش به اینسو عمدتا در حوالی مسجد جامع بوده است؛ شاید همین موضوع سبب شده است تا راهنمایان آثار اصفهان محلات حواشی میدان و مسجد جامع را با عنوان محلات قدیمی به گردشگران معرفی کنند. این در حالی است که به گواهی تحقیقات و هسته اصلی اصفهان است. وجود » جی « باستانشناسی، محلهی شهرستان در نزدیکی پل شهرستان باقیمانده ی آثار باستانی متعدد از دوران باستان و اسلامی در این محله از اهمیت و رونق این منطقه حکایت دارد. پژوهش حاضر باهدف بیان جایگاه خاص این محله در طول تاریخ و توضیح آثار موجود آن به منظور زمینه سازی برای گسترش گردشگری محلات انجام شده است. نتایج پژوهش که از راه مطالعه کتابخانهای و تحقیقات میدانی بهدستآمده است نشان میدهد قدمت ویژه و از سویی جدایی جغرافیایی از اصفهان در دوران اسلامی؛ زمینه ی وجود آثار منحصربه فردی مانند آثار دوران ساسانی، مقبره خلیفه عباسی و جایگاه حکومت افغانها در این منطقه از شهر را فراهم نموده است که در دیگر محلات شهر نظیر ندارد ازاین رو می تواند موردتوجه گردشگران اصفهانی، ایرانی و جهانی واقع شود.
خلاصه ماشینی:
"66 / آثار برجا مانده برج و باروهای جی در قریه شهرستان (هنرفر، ١٠٣١: ١١) از نوشته های ابو معشر بلخی و ابن ندیم و حمزه اصفهانی چنین برمیآید: در دوران هخامنشیان و حتی قبل از ایشان ، در ایران کتابخانه هایی به منظور حفظ افکار و اندیشه دانشمندان وجود داشته و این کتابخانه ها در اختیار بخردان و دانایان و دانش پژوهان قرار میگرفته است .
مناره شهرستان بنایی در خاطره ی کتاب ها در مجاورت بقعه الراشد بالله و پل قدیمی شهرستان سابقا مناره ای هم از قرن ششم هجری و از دوران سلاجقه وجود داشته است که در ردیف مناره های بسیار زیبای اصفهان به شمار میرفت این مناره دارای دو پلکان بوده که از یکی بالا میرفتند و از دیگری پائین میآمدند و ازنظر معماری بسیار جالب بوده است ، راه اول مناره از کف زمین شروع میشده و راه دوم تقریبا سه متر و نیم بالاتر قرار داشته است .
تاریخ نویسان شرق اظهار میدارند که محل شهر اصفهان را ابتدا در این قریه تعیین کردند که سپس تغییر یافت و به جای فعلی اصفهان مستقر شد، نمیشود این عقیده را قبول کرد چه آثاری از تأسیس آن مشهود نمیگردد اما از وضعیت محلی که در ساحل زنده رود دارد و طرز تقسیم آب رودخانه و پل بزرگی که بر روی رودخانه کشیده شده و دو ساحل را به هم متصل میسازد معلوم میشود شهرستان مهم بوده است شاید عده زیادی از ساکنین آن ترک وطن گفته و به شهر جدید رفته باشند."