چکیده:
دیپلماسی، پدیده ای چند وجهی و مشروع در عرصه بین المللی است که در حقوق و
روابط بین الملل، در زمینه تکوین اصول و هنجارهای مشترک و تامین منافع دولت ها
دارای اهمیت است. از سویی دیگر، عملکرد بعضا ناصواب شورای امنیت سازمان ملل
متحد به مثابه کانونی از چانه زنی های دیپلماتیک، مسئله نظارت پذیری شورای امنیت
را به یکی از موضوعات مورد مجادله و همواره مطرح در حقوق بین الملل، تبدیل نموده
است. در این خصوص ، گروهی از اندیشمندان، با تمسک به موازین حقوقی و فرا حقوقی،
معتقدند که در یک نظام قانونمند جهانی موسوم به سازمان ملل متحد، هر رکن و مقامی
ولو شورای امنیت، بایستی در مقابل عملکردش، پاسخگو باشد. این مقاله بر اساس این
دیدگاه ضمن احصاء موازین حقوق بین الملل در خصوص محدود نمودن صلاحیت
شورای امنیت، دیپلماسی هسته ای جمهوری اسلامی ایران را بعنوان پدیده ای نوینیاد،
بطور مبسوط مورد بررسی قرار داده و نظارت پذیری نهاد بین المللی مذکور را به استناد
دیپلماسی با تکیه به دیپلماسی هسته ای ایران، تبیین و توافق هسته ای و برجام را
بعنوان شیوه و راهکار مناسب حقوق و روابط بین الملل در عصر حاضر، جهت به چالش
کشیدن تصمیمات و عملکرد شورای امنیت، شناسانده و دستاوردهای آن را بیان کرده و
نشان داده ایم که دیپلماسی، چگونه ممکن است، عالی ترین مرجع مقتدر سیاسی بین
المللی یعنی شورای امنیت را به تجدید نظر اساسی در تصمیماتش، وا دارد.
خلاصه ماشینی:
این مقاله بر اساس این دیدگاه ضمن احصاء موازین حقوق بین الملل در خصوص محدود نمودن صلاحیت شورای امنیت ، دیپلماسی هسته ای جمهوری اسلامی ایران را بعنوان پدیده ای نوینیاد، بطور مبسوط مورد بررسی قرار داده و نظارت پذیری نهاد بین المللی مذکور را به استناد دیپلماسی با تکیه به دیپلماسی هسته ای ایران ، تبیین و توافق هسته ای و برجام را بعنوان شیوه و راهکار مناسب حقوق و روابط بین الملل در عصر حاضر، جهت به چالش کشیدن تصمیمات و عملکرد شورای امنیت ، شناسانده و دستاوردهای آن را بیان کرده و نشان داده ایم که دیپلماسی، چگونه ممکن است ، عالی ترین مرجع مقتدر سیاسی بین المللی یعنی شورای امنیت را به تجدید نظر اساسی در تصمیماتش ، وا دارد.
نخست این که جایگاه دیپلماسی ، در موازین حقوقی و فراحقوقی حقوق بین الملل ، چگونه است ؟ دوم این که با توجه به موازین حقوق و روابط بین الملل ، رویکرد دولت جمهوری اسلامی ایران در پاسخگو نمودن شورای امنیت در موضوع هسته ای، چگونه تجزیه و تحلیل میشود و سوم این که دستاوردهای حقوقی و سیاسی توافق هسته ای و برجام کدامند؟ این پرسش ها مساله مقاله را روشن نموده و در ادامه به تبیین آن پرداخته می شود.
در این مسئله و بحران ، آمریکا توانست با اعمال طیفی از فشارها و ارایه مشوق ها ، اعضای دائم و عمده اعضای غیر دائم شورای امنیت را با خود همراه سازد به نحویکه این مرجع مهم بین المللی تحت فصل هفتم منشور ملل متحد، رفتار ایران در موضوع هسته ای را، تهدید علیه صلح و امنیت بین المللی تشخیص داد و شدید ترین و شاید بی سابقه ترین قطعنامه های تحریمی(کلینتون ، ١٣٩٤: ٦٣١ و٦٥٢ و٦٦٧ ) را علیه ایران صادر نمود.