چکیده:
در تحليل اقتصادي كپي رايت بايد قبل از هر چيز كوشيد تا به تحليل حكمي رابطه پديدآورنده با اثرش پرداخت. در اين مسير مالكانه بودن رابطه(حق) را امري مفروض و پذيرفته شده مي دانيم. با اين حال، توجيهات متفاوتي براي پذيرش حق مالكيت در رابطه با حقوق پديدآورنده مطرح شده است. ابتدا با بيان اين توجيهات در خصوص حقوق مادي يعني نظريه كار محور جان لاك و نظريه مطلوبي تگرايانه مي كوشيم نشان دهيم كه با اين نظريه ها به دليل ترس از گسترش كپ يرايت به دليل مالكانه دانستن آنهااست كه با نگراني برخورد م يشود. هرچند، رويكردحق طبيعي در كشور ما رويكرد مناس ب- تري است. در توجيه حقوق اخلاقي نيز، دو نظريه شخصيت محور و مطلوبيت گرايانه طرح م يشود اما پذيرش نظريه شخصيت محور براي كشور ما مناسب تر مي نمايد. چه اينكه بر اساس نگاه مطلوبي تگرايي، حقوق اخلاقي تابعي از مصلحت انديشي ها ي سياسي و اقتصادي قرار خواهد گرفت.
خلاصه ماشینی:
"واقعیـت ایـن اسـت کـه بخـش اعظـم ادبیات تحلیل اقتصادی و نگاه فایده گرایانه در کپی رایت که در مقاله حاضر طـرح شـده ممکـن است با مصادیق دیگر مالکیت فکری همچون اختراعات به ویژه در حقوق مادی مشـترک باشـد.
٣ بنابراین ، می توان گفت در حالی که ویژگی استثنا ناپذیری کالای اطلاعاتی منطق اقتصادی برای دخالت دولت به وجود می آورد تا از طریق مالکیت خصوصی به پدیدآورندگان انگیزه بخشد، طبیعت رقابت ناپذیر این کالاها توجیه کننده محدودیت بسته حقوق در حوزه و مدت است تا استفاده عموم از طریق راه های گوناگون را ممکن و از این طریق به تولید رفاه اجتماعی بیشتر کمک کند.
"١ واقعیت دیگر این است که برای تنظیم مدت و حوزه کپـی رایـت ، مهم نیست که کپی رایت "مالکیت خصوصی " باشد یا"امتیاز"؛ بر مبنای "حق طبیعی " باشـد یـا "فایده گرایی "؛هرکس می داند که حقوق مالکیت می تواند گسترده باشد یا محدود؛ اسـتثنا داشـته 1.
نتیجه گیری در مورد چگونگی ظهور حق مالکیت در کپی رایت نسبت به حقوق مادی سه دیدگاه و بـر مبنـای دو نظریه کلی حق طبیعی و مطلوبیت گرا بررسی شد: به نظر مـی رسـد در زمینـه حقـوق مـادی نظریه کار محور لاک نسبت به نگاه فایده گرایانـه انگیـزه محـور یـا تـراژدی مشـترکات نظریـه مناسب تری است ."