چکیده:
پژوهش حاضر، پژوهشی در حوزه اخلاق کاربردی و روانشناسی است که با هدف عملیاتیسازی یکی از مفاهیم اخلاقی در حیطهای خاص، صورت گرفته است. در این پژوهش، با استفاده از روش توصیفی- تحلیل محتوا و گردآوری کتابخانهای، تلاش شده تا ماهیت رفق در حیطه مسئولیتها و تکالیف همسران، تحلیل و شاخصهای «رفق» زوج در آن حیطه تعیین گردد. بر این اساس، با محور قرار دادن خانواده روایات رفق در منابع اسلامی و توجه به مطالعات میانرشتهای خانواده یعنی اخلاق، فقه و روانشناسی، مسئولیت رفق آمیز با سه ویژگی، تعریفشده و تعداد پانزده شاخص در سه حیطه تامین اقتصاد، امنیت و رشد خانواده بهعنوان مسئولیتهای زوج، به دست آمد. بدین معنی که میتوان شاخصهای مذکور را، معرف و نشانه رفق و همچنین الگوی کاربست آن در بعدی از روابط بین همسران از منظر روایات تلقی نمود.
خلاصه ماشینی:
<FootNote No="117" Text=" صدوق، محمد بن علی ابنبابویه؛ من لا یحضره الفقیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1413 ق، چاپ دوم، ج 2، ص 621"/> یا آنکه: پیامبر اکرم (ص) فرمود: أحسن الناس إیمانا أحسنهم خلقا و ألطفهم بأهله؛ بهترین شما از نظر ایمان، کسی است که خوشخلقی و نرمی بیشتری با خانوادهاش داشته باشد.
<FootNote No="120" Text=" کلینی، محمد بن یعقوب؛ پیشین؛ ج 5، ص 324"/> و شر الزوجات من لا تواتی<FootNote No="121" Text=" تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد؛ غررالحکم و دررالکلم، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1366، ح 9285"/> همچنین پیامبر خدا (ص) فرمود: ألا وأیما امرأة لم ترفق بزوجها وحملته علی ما لا یقدر علیه وما لا یطیق، لم یقبل الله منها حسنة، وتلقی الله عز وجل وهو علیها غضبان؛ هر زنی با شوهرش رفق نداشته و آنچه در توان او نیست و از حد تحملش خارج است، بر او بار کند، خداوند، هیچ کار نیکی را از وی نمیپذیرد و در حالی خداوند عزوجل را دیدار میکند که خدا بر او خشمناک است.
<FootNote No="122" Text=" طبرسی، حسن بن فضل؛ پیشین؛ ج 1، ص 463، مجلسی، محمدباقر؛ بحارالانوار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، 1403 ق، چاپ دوم، ج 76، ص 335، ح 1"/> یکی از مسائلی که اینجا قابلطرح است، آن است که رفقی که به همسران توصیه شده است، دقیقا چیست؟ یعنی زوجین در ساحت عمل، چگونه میتوانند آن را در ارتباط میان خود اجرا نمایند؟ مقصود از این چگونگی، راهکارهای اجرا و کاربست آن نیست.