چکیده:
در فقه اسلام، حقوق و امتیازات ویژهای به زوج اعطا شده است تا بتواند وظایف خود را به خوبی انجام دهد؛ لکن گاهی زوج به جهت برخی حقوق و امتیازات خود مانند حق ریاست بر خانواده، از جایگاه و موقعیت خود در خانواده به ضرر دیگر اعضای خانواده استفاده کرده و موجبات وارد آمدن آسیبهای جسمی و روحی به ایشان را فراهم میسازد. با توجه به نظام عادلانه حقوق اسلام، پرسش اساسی پیرامون مسئله مذکور این است که چه راهکارهای پیشگیرانهای در جهت جلوگیری از سوءاستفاده زوج از حقوق خود در نظر گرفته شده است؟ در پاسخ به این سؤال باید گفت مواردی مانند اجرت المثل، عده، حضانت و وجود محلل در طلاقهای مکرر و نیز مواردی مانند طلاق قضایی، فرستادن زوجین نزد مشاوران و لزوم اخذ گواهی از ایشان در قانون ایران در راستای پیشگیری از سوء استفاده زوج از برخی حقوق خود است. با این حال، ضمانت اجراهای موجود عملا کافی نیست و راهکارهای پیشگیرانه در قوانین کمتر به چشم میخورد. از همین رو، لازم است با ایجاد محدودیت جزئی در صلاحیت اعمال حق و با پر رنگ تر کردن مسؤولیت مدنی و کیفری، از سوء استفاده زوج از حقوقش جلوگیری شود.
خلاصه ماشینی:
با توجه به نظام عادلانه حقوق اسلام ، پرسش اساسی پیرامون مسئله مذکور این است که چه راهکارهای پیشگیرانه ای در جهت جلوگیری از سوءاستفاده زوج از حقوق خود در نظر گرفته شده است ؟ در پاسخ به این سؤال باید گفت مواردی مانند اجرت المثل ، عده ، حضانت و وجود محلل در طلاق های مکرر و نیز مواردی مانند طلاق قضایی ، فرستادن زوجین نزد مشاوران و لزوم اخذ گواهی از ایشان در قانون ایران در راستای پیشگیری از سوءاستفاده زوج از برخی حقوق خود است .
بیان مسأله سؤال اصلی که این پژوهش بدان پرداخته است و تلاش می کند پاسخی مناسب و مستدل به آن ارائه کند، این است که «در آموزه های اسلامی و قوانین حقوقی و کیفری ایران چه راهکارهای پیشگیرانه و ضمانت اجراهایی جهت جلوگیری از سوءاستفاده زوج از حقوق خود در نظر گرفته شده است ؟» به عبارت دیگر، «کدامیک از باید و نبایدهای اسلامی و قانونی را می توان بـه عنوان راهکاری در جهت پیشگیری از سوءاستفاده زوج از حقوق خود مورد شناسایی قرار داد؟» مفهوم شناسی مصطلحات عبارت «شیوه های پیشگیرانه سوءاستفاده زوج از حقوق خود در خانواده » متشکل از کلمات مختلفی است که لازم است مفاهیم هر یک را تبیین کنیم .
٤ـ مفهوم عبارت «شیوه های پیشگیرانه سوءاستفاده زوج از حقوق خود» با توجه به معانی هر یک از کلمات تشکیل دهنده این عبارت ، باید گفت مراد از آن ، مجموعه اقدامات و روش هایی است که شارع مقدس و قانون گذار محترم به منظور جلوگیری از استفاده نامطلوب و آسیب رسان زوج از امتیازاتی که با هدف انجام تکالیف در نظام خانواده به وی اعطا شده است ، در احکام شرعی و قوانین کشور در نظر گرفته اند.