چکیده:
طرح کرامت یکی از تجربه های مهم در زمینه تربیت ارزشی در نظـام تربیـت رسـمی و عمـومی ایران است ؛ باوجود این ، تاکنون آن چنان که باید و به طور دقیق ، دربارة آن مطالعه نشده است . در این مقاله ، این تجربه مهم در تربیت اخلاقی واکاوی و نقد شده است . برای این منظور، نخست بـا روش تحلیلی ـ توصیفی، چهارچوب نظری این طرح در چهار مولفه اهداف ، محتوا، روش و مـواد تحلیـل و تشریح شده و سپس براساس تحلیل به عمل آمده ، برخی ضعف ها و قوت های طرح شناسـایی شـده است . این بررسی انتقادی برخی قوت های این طرح را نشان میدهد: توجه به بستر فرهنـگ دینـی جامعه ، تاکید بر انگیزش درونی، طراحی شبه برنامه درسی مستقل برای تربیت اخلاقی، نظم بخشی و تبویب مفاهیم ارزشی، و بهره گیری از ظرفیت و نقش تربیتی معلمان در تربیت اخلاقی. در عین حال ، ضعف هایی نیز در آن دیده میشود که عبارت اند از: فقدان مبانی نظری تصریح شده و فقـدان توجیـه برای نظم موجود در ارزش های ارائه شده .
خلاصه ماشینی:
این بررسی انتقادی برخی قوت های این طرح را نشان میدهد: توجه به بستر فرهنـگ دینـی جامعه ، تأکید بر انگیزش درونی، طراحی شبه برنامۀ درسی مستقل برای تربیت اخلاقی، نظم بخشی و تبویب مفاهیم ارزشی، و بهره گیری از ظرفیت و نقش تربیتی معلمان در تربیت اخلاقی.
بـا بررسـی محتوای کتاب های کار و راهنمای معلم در طرح کرامت می توان گفت که اساسـا محتـوا کـه همـان مفاهیم ارزش های اخلاقی است ، محور توجه قرار دارد؛ یعنی محتوا در این طرح اولویت دارد.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1- Kirschenbaum ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ independed curriculum ـ٢ 3- subject matter 4- Schuitema cross-curricular ـ٥ اما از آنجا که این طرح به لحاظ نظری دارای چارچوبی شـبیه بـه برنامـۀ درسـی بـوده کـه دارای اهداف مشخص ، محتوا و فعالیت های یادگیری ، روش های یاددهی و ارزشیابی است ، مـی تـوان آن را مجموعۀ تجارب سازمان دهـیشـده ای دانسـت کـه در خـلال فرصـت هـای زمـانی برنامـۀ رسـمی دانش آموزان ، با توجه به تشخیص و مدیریت معلم اجرا میشـود.
درواقع ، برنامۀ آموزشی طرح کرامت برنامه ای مکمل است که به غنیسازی محیط و تجارب مدرسه ای دانش آموزان از منظر تربیت اخلاقی کمک میکنـد؛ بـه ایـن صـورت کـه نخست ، اهدافی (اخلاقی) را که در مجموعۀ اهداف آموزش پرورش در برنامه های درسی دورة ابتدایی به آن ها پرداخته نشده و دوم ، مضامین اخلاقی را که در برنامه های درسی کمتر به آن ها پرداخته شده است (کریم زاده و دیگران ، ١٣٨٩) مورد توجه قرار میدهد.