چکیده:
در دین زردشتی ، شواهدی مبنی بر وجود ازدواج موقت وجود دارد که می توان آن را با متعـه یـا ازدواج موقـت در فقه امامیه تطبیق داد. اگرچه میان فقهای امامیه و اهل تسنن در تداوم مشروعیت ایـن نـوع ازدواج اخـتلاف نظـر وجود دارد، فقهای امامیه با استناد به قرآن و روایات قائل به تداوم آن هستند. این نوع ازدواج از نظـر فقـه امامیـه مشروع است ، اما برای انعقاد آن باید شرایطی احراز شود که در صورت وجود آن شرایط ، چنـین ازدواجـی صـورت می پذیرد. در دین زردشتی نیز، اگرچه مبحث مجزایی در رابطه با این نوع ازدواج وجود ندارد، با توجه بـه شـواهد موجود در متون پهلوی باقی مانده می توان وجود چنین ازدواجی را تایید کرد. در این پژوهش ، نخست بـه مسـئلة ازدواج موقت در دین زردشتی با توجه به شواهد مستقیم و غیرمستقیم موجود در متون پهلـوی پرداختـه شـده و سپس همین مسئله از منظر اسلام بررسی شده است . در پایان ، به تطبیق موارد مطرح شده و تحلیل شـباهت هـا و تفاوت های آن ها اقدام شده است . بررسی ها نشان می دهد که ازدواج موقت در دو دین زردشـتی و اسـلام شـباهت درخور توجهی به هم دارند؛ اگرچه گاه در اهداف و شرایط این نوع ازدواج تفاوت هایی نیز قابل مشاهده است .
خلاصه ماشینی:
براساس شواهد موجود در مادیان هزار دادستان می توان استنباط کرد که در دین زردشـتی ازدواج برای مدت زمان مشخص و محدود هم صورت می گرفت ؛ هرچند در برخی از این شـواهد به طور مستقیم به مسئلة ازدواج موقت اشاره نمی شود، با توجه به برخی بندهای حقوقی مادیان هزار دادستان، کـه در مقالـة حاضـر بررسـی خواهـد شـد، چنـین اسـتنباطی تأییـد مـی شـود.
در مادیان هزار دادستان این گونه آمـده اسـت [٢٦، ٢٣، ١ــ٤]: وای ایـار نوشـته اسـت کـه اگـر دختری با اجازة پدرش قرارداد ذیل را با کسی منعقد کند: «من بـه مـدت ده سـال همسـر تـو خواهم بود» و اگر قبل از انقضای ده سال پدر فوت کند، لازم است تا قبل از پایان ده سال برای پدر ستور منصوب شود.
در دیگر متون پهلوی نیز شواهدی مبنی بر وجود مسـئلة ازدواج موقـت وجـود دارد کـه در ادامه به شرح و تحلیل آن ها پرداخته می شود: در روایت امید اشوهیشتان، زنی بعد از فوت شوهر خـود بـا مـردی دیگـری بـه طـور موقـت ازدواج می کند؛ اگر ازدواج آن ها قبل از انتصاب سالار واجد شرایط صورت پذیرفته باشد، این مرد می تواند به عنوان سالار خانوادة زن پذیرفته شـود و ایـن کـاری قـانونی اسـت .
''The Pahlavi model marriage contract in the Light of Sasanian family Law'', Iranian Languages and Texts from Iran and Turfan, ed.
''Family Law I in Zoroastrianism'', Encyclopaedia Iranica, vol.