چکیده:
<P>مبلغان و پادریان مسیحی را در عصر اسلامی،مخصوصا پس از سقوط بغداد،تشریح میکند و بعد از آن با تکیه مخصوص بر فعالیت پادریان در عصر صفوی در ایران، مناظرههای مذهبی بین مبلغان مسیحی و غیر مسیحی را در عصر صفوی و در خاتمه پیشینهء ردیهنویسیهای عالمان مسلمان را در برابر مسیحیان در عصر قاجار مورد بررسی قرار میدهد.</P><P>دستههای دیگر مخصوصا"غیر اهل کتاب"یعنی مشرکان و بیدینان نیست.در چند سالهء اخیر،جمهوری اسلامی ایران تز«گفتوگوی تمدنها»را که بالضروره مستلزم اصل تساوی تمدنهای دین محور و تمدنهای غیردینی یا دستکم صحت اصل تکثر مدنیت و دین است،طرح کرده و باب تجدیدنظر در روابط بینالملل و بین ادیان را با اهداف بلند تشنجزدایی و یافتن صلح و امنیت جهانی و منطقهای باز کرده است.</P><P> آغاز گفتوگوی تمدنها در سطح بینالمللی،البته مستلزم آن است که در سطح ملی نیز زمینهء تفاهم بین اقلیتهای مختلف مذهبی،نژادی و زبانی ایجاد شود.در این میان، مطالعهء روابط بین دو دین بزرگ جهانی اسلام و مسیحیت از جهت بینالمللی و داخلی برای ما حائز اهمیت است.زیرا قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران،با اهل کتاب (یهود و نصاری)و محکوم به حکم اهل کتاب(زرتشتیان)که بهطور دائمی در قلمرو دولت اسلامی اقامت داشته باشند،میتواند قرارداد«ذمه»ببندد.یکی از شرایط ذمه، آن است که اهل ذمه،دست به تبلیغ دین خود نزنند.اما اگرچه قرآن مجید از یهود به عنوان«اشد الناس عداوة»و از مسیحیان بهعنوان«اقربهم مودة»یاد میکند،در عمل مسیحیان به مراتب بیش از یهودیان،به مبارزات تبلیغاتی و مجادلات کلامی بر ضد اسلام دست زدهاند.زیرا برخلاف یهودیان که تبلیغ دینی نداشته و ندارند،آیین مسیحیت (مانند اسلام)به اقتضای طبیعت خود بهعنوان یک دین فراگیر جهان شمول و نجات بخش نوع بشر،از دیرباز به تبلیغ و دعوت در سطح جهان و ازجمله در قلمرو ایران و اسلام پرداخته است.وجیزهء حاضر،در حاشیهء مباحث مربوط به روابط بینالمللی اسلام،به بررسی زمینهء حقوقی و تاریخی حضور اقلیتهای مسیحی در قلمرو اسلام،به طور عام،و به خصوص تبلیغ مسیحیت بین مسلمانان،بهطور خاص،یعنی چگونگی تسامح مسلمانان در اجرای یکی از مهمترین قواعد روابط بینالمللی اسلام،میپردازد.</P><P> نویسنده پس از ارائه چارچوب نظری این بحث،به سلسله مراتب تاریخی به چرایی و چگونگی تبلیغ و تبشیر مسیحیت و گفتوگو یا مجادله و مناظره بین مسیحیان و مسلمانان در قلمرو اسلام بهطور عام و در ایران بهطور خاص میپردازد.بنابراین، نخست چگونگی تبلیغ مسیحیت در ایران را در قبل از اسلام و سپس تاریخچه آمدن</P><P>برخلاف حقوق بینالملل عمومی که بر اساس اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاقهای بینالمللی حقوق بشر،همهء آحاد بشر را-صرفنظر از نوع تعلق دینی و مذهبی یا عدم تدین-دارای حقوق متساوی قلمداد میکند،نظام حقوقی اسلام و همچنین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران،مردم جهان را به لحاظ نوع تدین یا عدم تدین به چهار دستهء متمایز(مسلمان-اهل کتاب-محکوم به حکم اهل کتاب-غیر اهل کتاب)تقسیم میکند و برای هر دسته،علاوه بر حقوق اولیه که رعایت آنها دربارهء همهء انسانها لازم است،حقوق و تکالیف خاصی قائل است که علی الاصل،قابل تسری به</P>
خلاصه ماشینی:
"روابط بینالمللی اسلام و مسیحیت: آزادی مذهبی اقلیتهای مسیحی در قلمرو اسلام پروفسور سید حسن امین* 1-مدخل چکیده: برخلاف حقوق بینالملل عمومی که بر اساس اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاقهای بینالمللی حقوق بشر،همهء آحاد بشر را-صرفنظر از نوع تعلق دینی و مذهبی یا عدم تدین-دارای حقوق متساوی قلمداد میکند،نظام حقوقی اسلام و همچنین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران،مردم جهان را به لحاظ نوع تدین یا عدم تدین به چهار دستهء متمایز(مسلمان-اهل کتاب-محکوم به حکم اهل کتاب-غیر اهل کتاب)تقسیم میکند و برای هر دسته،علاوه بر حقوق اولیه که رعایت آنها دربارهء همهء انسانها لازم است،حقوق و تکالیف خاصی قائل است که علی الاصل،قابل تسری به (*)استاد بازنشسته دانشگاه گلاسکو-انگلستان دستههای دیگر مخصوصا"غیر اهل کتاب"یعنی مشرکان و بیدینان نیست.
ملکم در این معرفینامه،مارتین را یک دانشمند شرقشناس معرفی میکند و به سفیر انگلیس در ایران(سر گوراوزلی Sir Gore Ouzely که در معاهدهء گلستان به ضرر ایران اقدام کرده بود)چنین خاطرنشان میکند که مارتین: «مرا مطمئن ساخته و خواسته که تا به شما اطمینان دهم که در ایران در نظر ندارد به تبلیغ و تبشیر پرداخته و یا وارد مجادلات و بحثهای دینی شود،بلکه هدف او تنها شامل دو موضوع خاص تحقیقاتی میشود:اول،پیدا کردن انجیلهای قدیمی و دوم آماده ساختن بهتر خود برای تهیهء ترجمهء دقیقی از«کتاب مقدس»به دو زبان عربی و فارسی،طبق برنامهء انجمن کتب مقدسهء لندن»(رایت،822) به رغم چنین رویهای که سفارت انگلیس بنا به مصالح سیاسی خود در ایران آن زمان اتخاذ کرده بود،کشیشان مسیحی در ایران و کشورهای مجاور دست از تبلیغ مسیحیت در بین مسلمانان برنداشتند."