چکیده:
این مقاله با هدف معرفی یک مدل مفهومی برای تحلیل کارکرد دیپلماسی علم و فناوری در یک کشور تدوین شده و دارای دو بخش است: بخش نخست به معرفی حوزه بینرشتهای دیپلماسی علم و فناوری، رابطه آن با مطالعات امنیت و اقتصاد نوآوری و مرزبندیهای آن با رشتههای همجوار میپردازد. در بخش دوم، مدلی با دو رکن اساسی دکترین امنیتی و نظام نوآوری در یک کشور برای تحلیل کارکرد دیپلماسی فناوری در یک کشور ارائه میشود. در این مدل نگرش انتخابی به نظام نوآوری، نگرش کارکردی است. برمبنای این مدل، تحلیلگر میتواند کارکرد همکاریهای علمی و فناوری بینلمللی یک کشور را در چارچوب هفت کارکرد مشخص نظام نوآوری از دیدگاه افزایش یا کاهش عامل «قدرت بهمثابه ابزار» و «قدرت بهمثابه هدف» ارزیابی کند.
خلاصه ماشینی:
"دقت در ماهیت اهداف راهبردهای دیپلماسی علم و فناوری، مجاورت مفهومی آنان را با کارکردهای ششگانه نظام نوآوری به عنوان توضیحدهنده چگونگی همکاری بیندولتها نشان میدهد؛ برای مثال، کارکردهای ایجاد دانش و بسیج منابع و تجارب کارآفرینی میتوانند در چارچوب دسترسی قابل توجیه شوند، کارکردهای انتشار و بازارسازی با هدف نفوذ توضیح داده شوند و کارکرد هدایت تحقیق و مشروعیتسازی با توجه به انگیزه وجههسازی بینالمللی تحلیل گردند.
جدول 4- مؤلفههای تحلیل دیپلماسی فناوری همکاریهای علم و فناوری بینالمللی اهداف قدرت ابزار قدرت کارکرد نخست: ادغام و تملیک ایجاد دسترسی و نفوذ تشویق - ترغیب - تطمیع کارکرد دوم: اجرای برنامه مشترک تحقیق و توسعه افزایش توانمندی داخلی و همآفرینی متقابل تشویق - ترغیب کارکرد سوم: برپایی نمایشگاهها و انتقال فناوری و واردات و صادرات نفوذ در بازار طرف مقابل تشویق- ترغیب - اقناع کارکرد چهارم:تفاهمنامهها- توافقنامههای همکاریهای علمی دسترسی به امکانات و نفوذ تشویق- ترغیب کارکرد پنجم: پیمانهای دستهجمعی برای ترویج فناوریهای خاص مانند فناوریهای محیطزیستی یا ممنوعیت گسترش فناوریهای خاص مانند فناوریهای دوگانه نفوذ، دسترسی یا ممانعت از دسترسی و گسترش بازار تشویق، تهدید و تحریم کارکرد ششم: اعطای بورس به دانشجویان خارجی، مقررات مهاجرت – تأسیس صندوقهای پروژههای بینالمللی ایجاد یا ممانعت دسترسی تشویق- ترغیب و تحریم- تهدید کارکرد هفتم: مشروعیتسازی یا مشروعیتزدایی وجههسازی یا امنیتیسازی روند توسعه [17] تبلیغ و یا تهدید و تحریم مباحث مربوط به دیپلماسی علم و فناوری در سالهای اخیر بسیار مطرح شده است، ولی به دلیل گستردگی زمینههای مشمول این حوزه، هنوز مدل یکپارچهای که بتواند تحلیل عینی از کارکرد یک کشور در صحنه بینالمللی ارائه دهد، معرفی نشده است."