چکیده:
در این مقاله که حاصل پژوهشی است در حوزه گیاه قوم شناسی (اتنوبوتانی). سعی شده است با تاکید بر روش های کیفی و استفاده از ابزار های جمع آوری اطلاعات مانند تکنیک های مشاهده و مصاحبه، دانش بومی مردم منطقه اوان کشف و سپس ثبت شود. در این تحقیق سعی نموده ایم تا گیاهان خودرو که توسط اهالی مورد استفاده های گوناگونی از جمله خوارکی، دارویی و کاربردی در حوزه های گوناگون قرار می گیرند، را شناسایی نموده و به کمک پرسشنامه تخصصی گیاه قوم شناسی اطلاعات مورد نظر از جمله: اسامی محلی، فارسی و لاتین، میزان دسترسی، قسمت مورد استفاده و نحوه بهره برداری از گیاه هان را ثبت نماییم. در این مقاله به 60 گیاه در منطقه اشاره شده است. محققین هرباریوم دانشگاه تربیت معلم (دانشگاه خوارزمی) این گیاهان را شناسایی نموده و اسامی لاتین آنها را ثبت نمودند. هربار یوم تهیه شده در اختیار دانشگاه تربیت معلم (دانشگاه خوارزمی) قرار دارد که پژوهشگران از آن استفاده نمایند. گیاهان بسیار گوناگونی در این منطقه مورد شناسائی قرار گرفتند از جمله: انواع میوه های باغی: آلبالو، سیب، سنجد، فندوق، گردو... از جمله گیاهان خودرو علفی مانند: گون، کنگر، شیرین بیان... از انواع گیاهان کنار جویبارها و داخل دریاچه اوان می توان به گیاهانی چون: نی، آب تره، ترتیزک جویباری اشاره نمود.
خلاصه ماشینی:
در این تحقیق سعی نموده ایم تا گیاهان خودرو کـه توسـط اهـالی مـورد استفاده های گوناگونی از جمله خوارکی، دارویـی و کـاربردی در حـوزه هـای گوناگون قرار میگیرند، را شناسایی نموده و بـه کمـک پرسشـنامه تخصصـی گیاه قوم شناسی اطلاعات مورد نظر از جمله : اسامی محلی، فارسـی و لاتـین ، میزان دسترسی، قسمت مورد استفاده و نحوه بهره برداری از گیاه هـان را ثبـت نماییم .
قوم گیاه شناسی علم شناخت روابط انسان و گیاه است و به مطالعه و بررسی چگـونگی و شیوه های استفاده از گیاهان توسط انسان ها میپردازد و نشان میدهد کـه چگونـه مـیتـوان به حفاظت گونـه هـای گیـاهی و دانـش بـومیدر مـورد گیاهـان بـه کمـک مـردم نائـل آمـد .
در منطقه از دیر باز بـر اقتصـاد و شـیوه هـای معیشـتی، درمـانی و فرهنگ و آیین های ساکنان این منطقه تأثیر گذار بوده است ؛ به طوری که حتی امروزه نیز گیاه در جوانب متفاوت زندگی مردم حضور دارد و هر ساله آیین ها و جشن های بسیاری نیز در سرتاسر استان قزوین در زمینه جمع آوری محصولات کشاورزی برپا میشود.
/ تصویر ١- دریاچه اوان (روستاهای : زرآباد، وربن ، اوان و زواردشت در نزدیک دریاچه اوان قرار دارند) روش پژوهش در این پژوهش از روش کیفی استفاده شده و جهت جمع آوری اطلاعات از تکنیـک هـای گوناگونی مشاهده همراه با مشارکت ، مصاحبه های عمیق ، پرسشنامه تخصصی اتنوبوتـانی و روش اسنادی استفاده شده است .
مطالعه گیاه قوم شناسی در این منطقه ، رابطه بسیار نزدیک اهالی با گیاهان محلی را نشان میدهد.