چکیده:
آشنایی زدایی دربرگیرندة شگردهایی است که زبان و مفهوم شعر را بـرای مخاطبـان بیگانه می سازد و با عادتها و سـنت هـای زبـانی آنـان مخالفـت مـی نمایـد. در نتیجـة ایـن خلاف عادت، تغییر و دگرگونی متوجة اثر ادبی می شود و زبان اثر را ناآشـنا مـی سـازد و موجب توجه دهی و بهرهوری بیشتر خواننده می گردد. این پژوهش ، سرودههای دو شـاعر معاصر عربی و فارسی یعنی ادونـیس و یـدالله رویـایی را از نظرگـاه آشـنایی زدایـی مـورد بررسی و نقد قرار می دهد؛ از آنروی که شاخصة اصلی شعر هر دو شاعر کاربست شگرد یادشده می باشـد، بررسـی مـتن شـعری ایـن دو شـاعر نـشان از آن دارد کـه هـر دو در بـه کارگیری آشنایی زدایی ، هنرمندانه عمل کردهاند و کوشیدهانـد تـا بـا بهـرهگیـری از ایـن آرایة ادبی و پرهیز از تکرار گفته های پیشینیان، شعری برجسته و قابـل تامـل بـه مخـاطبین خود ارائه دهند و آنان را وادارند تا در معادله شـعری، طـرف فعـال باشـند. بهـرهگیـری از شیوههای نو در نگارش متن ، به کارگیری متناقض نما، ایجاد تغییر در دستور زبـان از جملـه نمودهای آشنایی زدایی در شعر این دو شاعر است
خلاصه ماشینی:
این پژوهش ، سرودههای دو شـاعر معاصر عربی و فارسی یعنی ادونـیس و یـدالله رؤیـایی را از نظرگـاه آشـنایی زدایـی مـورد بررسی و نقد قرار می دهد؛ از آنروی که شاخصة اصلی شعر هر دو شاعر کاربست شگرد یادشده می باشـد، بررسـی مـتن شـعری ایـن دو شـاعر نـشان از آن دارد کـه هـر دو در بـه کارگیری آشنایی زدایی ، هنرمندانه عمل کردهاند و کوشیدهانـد تـا بـا بهـرهگیـری از ایـن آرایة ادبی و پرهیز از تکرار گفته های پیشینیان، شعری برجسته و قابـل تأمـل بـه مخـاطبین خود ارائه دهند و آنان را وادارند تا در معادله شـعری، طـرف فعـال باشـند.
ادونیس عموما نمادهای خود را از شخصیت های دینی و تاریخی برمی گیـرد و بـا دگرگونی ای که در ماهیت اصلی داستان این شخصیت ها پدید می آورد به آشـنایی زدایـی دست می زند، با علم به اینکه چون مخاطب پـیش زمینـة ذهنـی نـسبت بـه آنهـا دارد، ارائـة چهرة جدید ـ که البته هدفمند می باشد ـ باعث بازخوانی و توجه دوچندان مخاطب به متن می شود و او را جهت دریافت معنـای مـورد نظـر خـود، بـا انبـوهی از پرسـش هـا روبـه رو می سازد؛ به عنوان نمونـه در سـرودة «نـوح جدیـد» سـیمای حـضرت نـوح (ع) را وارونـه می کند و همانطور که از عنوان شعرش برمی آید، نوحی جدیـد مـی آفرینـد کـه بـه جـای شکر و سپاس از خداوند به خاطر این لطف و کرم، در مقابل نجات یافتن خود از خداوند پرسش ها دارد و از رهسپار شدن به زادگاهی جدید، سخت نگران و مضطرب است .