چکیده:
یکی از ضمانت اجراهای غیرقضایی که در برخی سیستمهای حقوقی برای حفظ حقوق یک طرف قرارداد در مقابل نقض تعهدات طرف دیگر قرارداد پیشبینی شده، حق فروش خودیاری کالا از سوی طرف زیاندیده است. این ضمانت اجرا هم در کنوانسیون بیع بینالمللی کالای 1980م وین پیشبینی شده و هم قانونگذار در نظام حقوقی ایران از آن استفاده کرده است، اما همچنان در نظام حقوقی ایران ناشناخته مانده است. در این مقاله سعی شده است با بررسی تطبیقی، پیرامون این نهاد مطالعه و پژوهش صورت گیرد. به عقیدۀ نگارندگان در صورت وجود شرایط لازم برای استفاده از فروش خودیاری، این نهاد قابلیت بهکارگیری در قراردادهای دیگر غیر از موارد مصرح در قانون را دارد و میتوان از این ضمانت اجرا بهطور گسترده استفاده نمود.
خلاصه ماشینی:
"فروش خودیاری در کنوانسیون بیع بین المللی کالا (وین ١٩٨٠) و حقوق ایران فخرالدین اصغری آقمشهدی استاد گروه حقوق خصوصی دانشکدة حقوق و علوم سیاسی دانشگاه مازندران سید مهدی موسوی کارشناس ارشد حقوق خصوصی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران (تاریخ دریافت : ١٣٩٣/٥/١١- تاریخ پذیرش :١٣٩٣/٧/٢٠) چکیده یکی از ضمانت اجراهای غیرقضایی که در برخی سیستم های حقوقی برای حفظ حقوق یک طرف قـرارداد در مقابل نقض تعهدات طرف دیگر قرارداد پیش بینی شده ، حـق فـروش خودیـاری کـالا از سـوی طـرف زیان دیده است .
679) نهاد فروش خودیاری نوعی ضمانت اجرای غیرقضایی است که برای حفظ حقوق یـک طرف قرارداد که مال دیگری را در اختیار دارد، در مقابل نقض تعهدی که به وسیلۀ طـرف دیگر صورت میگیرد پیش بینـی شـده اسـت و بـه همـین دلیـل آن را اسـتیفای حقـوق فروشنده بدون لزوم مراجعه به دادگاه و اقامۀ دعوا دانسته اند (اصغری آقمشهدی و زارعی، ١٣٨٩، ص ١٨٣).
اما در خصوص اینکـه چـرا قانون گذار رویۀ فروش خودیاری را پیش بینی کرده و از روش معمول استفاده نکرده ، گفته شده است که با توجه به اینکه مبلغ مورد مطالبه در این گونه دعاوی اندک است ، و طـرح دعوا در دادگاه نیز برای شرکت هزینه هـای زیـادی دارد،از نظـر اقتصـادی بـرای شـرکت به صرفه نیست ."