چکیده:
آدمیان از دیرباز، خاستگاه و گوهر خود را برتر از عالم مادی موجود می دانسته اند. اعتقاد به این باور که نیاکان بشر جایگاهی بهشتی داشته و در نتیجه گناه، به این خاکدان درافتادهاند، در غالب اسطورهها و ادیان کهن بازتاب دارد و یکی از عناصر اصلی انسانشناسی ادیان قدیم و زنده را تشکیل می دهد. این مقاله به مرور و تحلیل داستان آفرینش ، ویژگی های نخستین زیستگاه آدم و حوا (عدن) و علت هبوط آنان در کتاب مقدس می پردازد و آنها را با باورهای اسطورههای کهن تر خاورمیانه ، از جمله اسطورههای بین النهرین ، ایران و مصر مقایسه می کند؛ همچنین رهیافت های روانشناسانه و اسطورهای اندیشمندانی چون کمبل ، فروید،یونگ ،تیلیش و جانگری در تفسیر اسطورههای هبوط بیان می شوند. این بررسی تطبیقی نشان می دهد که در کتاب مقدس و اسطورههای بین النهرین عناصر و نمادهای مار، درخت ، زن، گناه، هبوط (اخراج) از پردیس و اجتناب خدا/خدایان از شراکت انسان در اوصاف الوهیت ، به ویژه دارا بودن علم ، قدرت و حیات جاودان نقش مهم و مشابهی داشته اند.
خلاصه ماشینی:
این بررسی تطبیقی نشان می دهد که در کتاب مقدس و اسطورههای بین النهرین عناصر و نمادهای مار، درخت ، زن، گناه، هبوط (اخراج) از پردیس و اجتناب خدا/خدایان از شراکت انسان در اوصاف الوهیت ، به ویژه دارا بودن علم ، قدرت و حیات جاودان نقش مهم و مشابهی داشته اند.
(بیرلین ١٣٨٦: ١٢٤)برای فهم بهتر این داستان ، بهتر است ابتدا داستان هایی که در این زمینه در بین النهرین و ایران وجود دارد، بررسی شود و سپس داستان هبوط در تورات و اجزای سازنده آن همراه با دیدگاه های مختلف در این باره مورد توجه قرار گیرد.
(همان : ٨٨) در اسطوره «آداپا» نیز زمانی که آداپا، نخستین انسان در اسطوره های بین النهرین ، بال باد جنوب را بانفرین شکست ، آنو، خدای آسمان ،بر او خشم گرفت و او را به مجمع خدایان دعوت کردند تا مجازات شود و خوراک مرگ را به او بدهند، اما «ائا» فرزند خود را راهنمایی کرد که چگونه با خدایان رفتار کند تا نظر مساعد آنها را به خود جلب نماید.
(بلان ١٣٨٤: ١٤٧-١٤٨) در اسطوره های بین النهرین ، در موارد بسیاری ، عناصر تشکیل دهنده داستان هبوط به وضوح دیده می شود و حتی به گفته جوزف کمبل ، «ما مهرهایی در اختیار داریم که متعلق به ٣٥٠٠ سال قبل از میلاد است که مار و درخت و الهه را نشان می دهد و الهه میوه زندگی را به یک مرد دیدارکننده تعارف می کند.