چکیده:
در حقوق داخلی در مواردی استثنائی حجاب شخصیت حقوقی شرکت کنار نهاده می شود و در راستای استیفای حقوق اشخاص ثالث، اعضای مسئول اعمال شرکت قلمداد میگردند. در حقوق بینالملل نیز با تحقق مجموعهای از شرایط، پوشش شرکتی کنار گذاشته میشود و زمینه ی طرح مسئولیت یکی از کاربردهای خرق حجاب شرکتی در مورد مسئولیت بینالمللی دولت در قبال اعمال شرکتهای خصوصی مجال بروز پیدا میکند. به این منظور یا باید اثبات گردد که شرکت خصوصی مبادرت به اعمال اقتدارات دولتی میکرده یا باید ثابت گردد که شرکت تحت کنترل و به دستور دولت ذیربط عمل نموده است. افزون بر این موارد، تعهد دولتها به تضمین قواعد حقوق بشری موجب آن میشود که حتی علیرغم عدم احراز شرایط فوق، دولتها در قبال اعمال شرکتهای خصوصی مسئول شناخته شوند
خلاصه ماشینی:
در حقوق بینالملل نیز با تحقق مجموعهای از شرایط، پوشش شرکتی کنار گذاشته میشود و زمینه طرح مسؤولیت یکی از کاربردهای خرق حجاب شرکتی در مورد مسؤولیت بینالمللی دولت در قبال اعمال شرکتهای خصوصی مجال بروز پیدا میکند.
مشخصا یکی از موارد مورد بحث در قضایای مختلف دیوان داوری دعاوی ایران- ایالات متحده این بود که آیا اعمال بنیاد مستضعفان قابل انتساب به دولت ایران است یا خیر.
با این حال در مرحلهی رسیدگی ماهوی نیز اعمال تبعیض برای کمیته محرز نگشت و کمیته اظهار داشت که "تصمیمگیری در خصوص این که اقدامات مستقیما قابل انتساب به دولت ذیربط است یا این که دولت به خاطر قصور در جلوگیری از اعمال تبعیض از سوی اشخاص ثالث مسؤولیت دارد، ضروری جلوه نمیکند" (Ibid, para.
انجام فعالیتهای نظامی و امنیتی بیتردید یکی از اجلی مصادیق اعمال اقتدار دولتی به شمار میرود و مسؤولیت دولت در قبال این دست شرکتهای خصوصی در چارچوب ماده 5 پیشنویس مسؤولیت بینالمللی دولتها قابل طرح است.
بنابراین آنچنانکه از اظهارات ایالات متحده برمیآید این دولت در پرونده حاضر خود را در قبال اعمال ارتکابی شرکتهای خصوصی خود مسؤول نمیداند و به دیگر سخن، تحویل ندادن اقلام خریداری شده را قابل انتساب به خود نمیداند.
به دیگر سخن، به زعم دیوان از یک سو ایالات متحده رأسا مبادرت به مصادره اقلام خریداری شده ننموده و از سوی دیگر، اعمال شرکتهای خصوصی آمریکایی قابل انتساب به این دولت نیست.
با این وجود کمیته اعلام داشته که علیالقاعده یک شرکت دولتی میبایست پیش از اجاره زمین به شرکت خصوصی رعایت حقوق بشر را مدنظر قرار دهد (State Responsibilities to …, op.