خلاصه ماشینی:
این اصطلاح به اشیاء مقوایی که با مینیاتور روی آن تزیین و با لاک ویژهای پوشش داده میشد،اطلاق شده است،در گذشته به این هنر نقاشی روغنی یا لاکی گفته میشد.
در واقع در دورهی سلجوقیان هنر جلدسازی همراه با تذهیب و نقوش عمدتا هندسی و تحریری رونق گرفت و جهت روی کتاب که پیش از آن، پوششی از چرم داشت،از کاغذ و مقوا استفاده گردید.
در عهد تیموریان هنر جلدسازی به کمال خود میرسد،در این دوره عناصری طبیعی همچون گل و پرندگان جای نقوش هندسی را میگیرد و برای تزیینات روی جلد از نقوش ضربی استفاده میشد.
روش کار به این صورت بود که: «هنرمند ابتدا مقوا و یا تخته نازک صافی را به اندازه نیازی که داشت تهیه میکرد و آنگاه روی آن را چند بار لاک میزد تا منافذ ریز آن از بین برود.
در این دوره بیشتر طرحهای روی جلد کتابها و قرآن با طرح گلهای گوناگون و پرندگان شکل میگرفت و تمامی آنها با رنگهای روشن و درخشان و به گونهای بس زیبا و دلفریب نقاشی میشد.
در اواخر این دروه است که نقوش گل سرخ و گلبرگهای سایهدار طبیعی در پاپیه ماشهی اصفهان جایگاه ویژهای پیدا کرده و دوره زندیه این سیر کمال طی میشود.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) گفتنی است با توجه به اینکه پیش از دوره زندیه قلمدانها از فلز ساخته میشدند و برای تزیین نیز از مفتولهای نقرهای یا طلایی استفاده میشد،و از طرفی به دلیل کاربرد فراوان این وسیله،وزن این قلمدانها،مشکل عمدهای بود که هنرمندان را به فکر بهرهگیری از قلمدانهای سبکتر انداخت.