چکیده:
از آغاز همگرایی اروپایی با تأسیس جامعه ذغال و فولاد در سال 1952، تا شکلگیری اتحادیه اروپائی، نقشآفرینی این نهاد بینالمللی از موضوعات بحث برانگیز در حوزه روابط بینالمللی بوده است.فقر نظریههای سنتی و خرد گرا در تبیین این امر مناقشه مذکور را هرچه بیشتر افزایش داد و کمکی به حل مسأله نکرد.تأکید بیش از حد آنها بر قدرت نظامی و دولت محوری باعث شد تا به خودی خود اتحادیه اروپا از دایره تحلیلی آنها به نوعی به حاشیه رود و یا در بهترین وضعیت ممکن به بررسی تأثیرگذاری تکتک دولتهای عضو این نهاد بپردازند.
با توجه به نقدهای نظریه انتقادی سازهانگاری بر بنیاد نظریههای خردگرایی و ارائه تصویری متفاوت از نظام بینالملل و متغیرهای دخیل در آن، این نوشتار نقشآفرینی اتحادیه اروپایی و عوامل مؤثر بر آنرا از منظر سازهانگارانه تبیین خواهد کرد.
خلاصه ماشینی:
"الکساندر ونت یکی از تأثیرگذارترین سازهانگاران این نظریه از چنین تعریف میکند:«سازهانگاری تئوری ساختاری سیستم بینالمللی است که گزارههای اصلی آن بدین شرح است:الف)دولتها واحدهای اولیه تحلیل در تئوری سیاسی بین المللی هستند؛ب)ساختارهای کلیدی در سیستم دولتها بیش از آنکه مادی باشند، بینالاذهانی 5 هستند؛ج)بخش مهمی از منافع و هویت دولتها به وسیله این ساختارهای اجتماعی ساخته میشوند، نه تحت تأثیر طبیعت انسانی و سیاست داخلی دولتها 6 .
برخلاف دیدگاه نئورئالیستها که آنارشی را برای نظام بینالمللی امری مسلم فرض میکنند، سازهانگاران عبور از این وضعیت را امکانپذیر میدانند و عنوان میکنند که آنارشی و بینظمی آن چیزی است که کشورهای میسازند و تصور و برداشتی که از آن دارند، لذا برخلاف نئورئالیسم، کشورها محکوم و محبوس وضعیت و موقعیت بینظم خود نیستند که همواره نگران قدرت نسبی باشند و درگیر مناقشات و منازعات مخرب شوند.
نقش اروپا در عرصه بینالمللی تا حد زیادی به این مسأله وابسته است که الگوی روابط امنیتی سیاسی به وجود آمده در داخل مرزهای خود (سیستم کانتی)را به عنوان جایگزینی مطمئن برای سیستم موجود در سطح جهانی گسترش دهد.
حتی به نظر میرسد زمانیکه کشورهای اتحادیه به طور منفرد عمل میکنند، نقش آنها متأثر از دو عاملی است که هویت خود را از ساختار اتحادیه به عاریت گرفته است:اولین عامل قواعد و هنجارهای مشترک است دیدگاه گسترده و مشترکی در این زمینه وجود دارد که سیستم دولتهای دارای حاکمیت اروپایی، جایگزین سیستم چند جانبهای از مذاکرات نظاممندی شده که بر پایه هنجارها و قواعد مشترک استوار است."