چکیده:
در سرزمین پهناور هند، سنن اجتماعی و عرفی مردم کاملا آمیخته با اعتقادات دینی آنان است و حقیقتا نمی توان تمایزی میان دین و عرف در زندگی فردی و اجتماعی افراد قائل شد. بـه همیـن دلیل تمـامی اصلاحات اجتماعی بـا دغدغه هـای دینی مردم درگیر می شوند و از سوی دیگر، گرایشات دینی نیز تعیین کننده ی بسیاری از قوانین و تعاملات اجتماعی هستند. از این رو، برای دست یافتن به شناختی دقیق از جامعه ی هند، به طور قطع می بایست اعتقادات و باورهای مردم این سرزمین را نیز تبیین کرد. سرزمین هند به خصوص از قرن نوزدهم به بعد دستخوش فراز و نشیب های بسیاری شده است؛ زیرا فرهنگ این سرزمین در محک ترازوی مغرب زمین گذاشته شد و عقلانیت، تراز ارزش گذاری آداب و باورهای مردم قرار گرفت. این امر دینداران این سرزمین را بر آن داشت تا جهت حفظ این میراث کهن تدبیر نویی اندیشه کنند. این نوشتار به شرح و تبیین دیدگاه ها و فعالیت های دو جریان مهم اصلاح طلب دینی- اجتماعی آن دوره به نام های آریا سماج و برهما سماج پرداخته است که هر دو با حفظ اصالت دینی خود، نقش تعیین کننده ای در جریانات اجتماعی و تحولات روزگار خود داشته اند و به تفسیر مجدد برخی باید و نبایدهایی پرداخته اند که توانست چهره جامعه هندو را درقرن نوزدهم جهانی تر و مقبول تر به تصویر کشد. در این نوشتار با بهره گیری از روش تاریخی و پدیدارشناسانه، به بازخوانی و تحلیل محتوایی این دو جنبش پرداخته شده است.
India is reputed as one of the most religious countries and possesses a vast spectrum of different kinds of religiosity، all of them interconnected by clear and latent threads which have shaped the beliefs and customs of this land. It’s a fact that in India، social rites and folk customs are completely intermingled with religious beliefs as much as no one can distinguish between religion and custom in individual or social life. Therefore، religious tendencies determine most of the social transactions. However، since the 19th century، the culture and religions of India have encountered the values of the west، and rationality has been applied as the scale of all the rites and ceremonies. Thereupon، many evolutions happened and religious men were intended to find a new path for preserving this ancient heritage. In this article، two more significant religious movements are discussed: Arya Samaj and Brahma Samaj which have adhered to their religious originality and ancient sacred texts and have reinterpreted some orders and views reflected in sacred books، especially those more connected to social aspects. The present paper has attempted to review these two movements through content analysis and by using the historical and phenomenological method.
خلاصه ماشینی:
دکتر طاهره توکّلي * استاديارگروه فلسفه و اديان دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران مرکزي جنبش هاي نوين ديني هند: برهمو سماج و آريا سماج چکيده در سرزمين پهناور هند، سنن اجتماعي و عرفي مردم کاملا آميخته بـا اعتقـادات دينـي آنان است و حقيقتا نمي توان تمايزي ميان دين و عرف در زندگي فردي و اجتمـاعي افـراد قائل شد.
اين نوشتار به شرح و تبيين ديدگاه هـا و فعاليت هاي دو جريان مهم اصلاح طلب ديني - اجتماعي آن دوره به نام هاي آريا سـماج و برهما سماج پرداخته است که هر دو با حفظ اصالت ديني خود، نقش تعيين کننـده اي در جريانات اجتماعي و تحولات روزگار خود داشته انـد و بـه تفسـير مجـدد برخـي بايـد و نبايدهايي پرداخته اند که توانست چهره جامعه هندو را درقرن نوزدهم جهاني تر و مقبول تر *Email: tavakkoli@iauctb.
با غرب و علوم و فنون آن آشنا شد و از پوسته ي سنتي خود بيرون آمد؛ اما اين تنها تمـدن مادي و ظاهري غرب نبود که وارد هند شد؛ بلکه فرهنگ و ارزش هـاي حـاکم بـر جامعـه غربي نيز به دنبال اين تمدن آمد و همين مسأله بود که به شکل گيري جنبش هاي دينـي در شبه قاره ي هند دامن زد و بر دين هندويي که آميزه اي از اعتقادات ديني و آداب و رسـوم بود، نگاهي تازه افکند.