Abstract:
ساسانیان را میتوان طلایه دار هنر موسیقی ایرانی دانست. تصاویر بسیاری از مردان و زنان
چنگ نواز بر سنگ نگاره ها، ظروف و جام های برجای مانده از این دوره گواه علاقه مندی شاهان
ساسانی به موسیقی است. شاهان هنردوست این دوره حتی در شکار نیا رامشگران را با خود
به همراه میبردند. حمایت از موسیقی دانانی چون باربد، سرکش، نکیسا و بامشاد که در دربار
خسرو پرویا می زیستند، سبب رشد و شکوفایی موسیقی ایرانی شد. این پژوهش با بررسی
منابع کتابخانهای و استفاده از روش توصیفی تحلیلی درصدد پاسخ به این پرسش اساسی -
است که آیا میتوان ردپایی از تاثیر موسیقی ایرانی بر موسیقی عرب حجاز در دو قرن اولیة
اسلامی مشاهده نمود؟ هدف از این پرسش بررسی موسیقی در عصر ساسانی و ادامة آن در
موسیقی عرب و تاثیر و تاثر این دو بر یکدیگر است. یافتهها نشان میدهند که با حملة اعراب
تا مدتی کوتاه، هنر موسیقی در خاموشی فرو رفت. حرام بودن موسیقی در اسلام نیا به این
سکوت دامن زد. بین مسلمانان با اتکا به قرآن و حدیث بر سر مقبولیت و ممنوعیت موسیقی
اختلاف نظر وجود داشت. با شنیده شدن آواز و موسیقی کارگران ایرانی کعبه توسط اعرابی
چون ابنسریج، بار دیگر موسیقی به دوران شکوه خود نادیک شد و با درآمیختن موسیقی
عرب و ساسانی شیوهای جدید را فراهم آورد. استادان ایرانی شاگردان بسیاری را در موسیقی
تربیت کردند که با تلفیق موسیقی ایرانی و عرب سبب اشاعه این هنر شدند. بسیاری از آواها از
عصر ساسانی به همین شیوه ماندگار شدند و موسیقی عرب نیا به این جاودانگی مدد رساند.
The Sassanids can be regarded as the pioneers of Iranian music. Iranian music flourished by musicians such as Barbad, Sarkesh, Nakisa (Nagisa) , Bamshad, etc. , especially in the court of Khosrow Parviz. Images of many male and female harp players can be seen in Sassanid inscriptions and pottery. The art-loving kings of this period accompanied musicians even while hunting. This study uses a library research method to answer the fundamental question of whether we can trace the influence of Iranian music on Arabic music in the first two centuries of Islam. The question is raised to study music in the Sassanid era, its continuation in Arabic music, and the effect of the two on each other. The findings show that Iranian music sank into extinction with the Arab invasion for a while, albeit for a short time. The prohibition of music in Islam also fueled the extinction. Relying on the Qur'an and hadith, there was d Kaaba. However, the fusion of Arabic and Sassanid music provided a new style this time. Iranian masters trained many disciples in music who combined Iranian and Arabic music to spread the art. Many of the Sassanid music survived in this way, and Arabic music contributed to this immortality.
Machine summary:
فصـلنــامه موسیقی عصر ساسانی و تأثیر آن در قرن اول و دوم هجری قمری فرشتهالسادات حسینی بجدنی 1 دورۀ 1 | شمارۀ 1، پاییز 1400 | شماره پیاپی 1 صفحات: 40-23 چکیده ساسانیان را میتوان طلایهدار هنر موسیقی ایرانی دانست.
با ورود اسلام به ایران، اعراب که از موسیقی ابتدایی برخوردار بودند مسحور شعر، آواز و ادوات موسیقی ایرانی شدند و سعی در فراگرفتن آن نمودند و از این طریق موسیقی ایران که احتمالاً خود تلفیقی از موسیقی هند و یونانی بود، به دنیای عرب وارد گردید.
موسیقی این عصر تا جایی رشد یافت که علاوه بر آواز، ترانهها و حتی ترانههای ضربی که برای آنها شعری huniyāgar ساخته نشده بود، نامی داشتند و هر بهره از هر آوازی به نامی مشهور میشده است (مشحون، 1388: 51).
میتوان به این نکته اذعان داشت که در میان سلسلههای قبل از اسلام در ایران، ساسانیان بیشتر از دیگر سلسلهها به موسیقی اهمیت میدادند و حتی برای آن، وزیر مخصوص تعیین کرده بودند (علیئی، 1398: 47).
نباید از این نکته نیز غافل شد که سرودن شعر و توجه به شاعران بهویژه در دربار بنیامیه همچنان موردِتوجه بود (زیدان، 1389: 514)، ولی باید به این نکته اذعان داشت که نگرش به موسیقی در جهان اسلام همواره موردِتردید بوده است.
موسیقیدانان معروف عرب در همان دو قرن ابتدایی اسلام، موسیقیدانان زیادی در بین اعراب پدید آمدند که شاید بتوان گفت تمام آنها تحتتأثیر موسیقی ایرانی قرار داشتند.
باربد بهعنوان چهرة شاخص دربار خسروپرویز بیشترین تأثیر را بر موسیقی عصر ساسانی و پس از آن بر موسیقی عرب و اسلام گذاشته است.