Abstract:
گونه سیب وحشی (Malus orientalis. Uglitzk) در جنگلهای شمال، مرکز، شرق و غرب ایران گسترش دارد. با افزایش ارتفاع از سطح دریا فاکتورهای محیطی تغییر میکند و این تغییر به نوبه خود بر روی ویژگی-های زیستی و ریختی درختان تاثیر میگذرد. در این مطالعه بذرها در شش جمعیت از ارتفاع 1470 تا 2350 متر از سطح دریا در شش منطقه جغرافیایی مختلف سوردار، یوشمیانبند، یوش بالابند، اسالم، افراتخته و درازنو جمع آوری شد. با توجه به کاهش دوره رویش با افزایش ارتفاع انتظار بر این بود که با افزایش ارتفاع اندازه میوه و بذر و وزن بذر کاهش یابد. ضریب همبستگی پیرسون در اندازه میوه -0/82 به دست آمده که در سطح 0/01 معنیدار شد و ضریب همبستگی پارامترهای طول و عرض بذر و وزن بذر به ترتیب 0/078، 0/051 و 0/152_ به دست آمد که نشان میدهد پارامتر اندازه میوه در طول گرادیان ارتفاعی با افزیش ارتفاع کاهش مییابد و پارامترهای اندازه طول و عرض بذر با گرادیان ارتفاعی الگوی خاصی را نشان نداد. در مورد وزن صد دانه بذر تا ارتفاع 1824 متر از سطح دریا روند معکوس افزایش ارتفاع و تغییرات وزن ادامه دارد و با افزایش ارتفاع وزن صد دانه بذر کاهش مییابد، اما از ارتفاع 1824 متر به بعد تغییرات وزن بذر از الگو خاصی پیروی نمیکند و این به رقابت داخل و بین گونهای اشاره دارد که در هر جمعیت میتواند متفاوت باشد.
Machine summary:
com ٢- دانشيار دانشگاه تربيت مدرس ، دانشکده منابع طبيعي ، گروه جنگلداري ٣- استاديار دانشکاه تربيت مدرس ، دانشکده منابع طبيعي ، گرده جنگلداري ١- مقدمه تنوع در وزن بذر در بين جمعيت هاي مختلف يک گونه که در شرايط رويشگاهي مختلف و مراحل توالي متفاوتي قرار دارند، متفاوت است (Michaels و همکاران ، ١٩٨٨: ١٥٧-١٦٦؛ Baker و همکاران ، ١٩٧٢: ٩٩٧-١٠١٠؛ Salisbury، ١٩٤٢: ٢٢٠- ٢٢٩) در داخل يک گونه تفاوت در وزن بذر نشان دهنده تنوع حاصلخيزي و تفاوت در مولفه هاي مختلف رويشگاه ميباشد (Moore و harper، ١٩٧٠: ٣٢٧-٣٥٦) .
حتي در درختاني که داراي ميوه مرکب هستند نيز تفاوت در وزن بذرهايي که از يک تخمدان توليد شدند ديده شده است (Navarro ١٩٩٦: ١٣٩-١٤٨؛ Vaughton و Ramsey،١٩٩٧: ٤٢٤-٤٣١) همچنين اندازه ميوه در مورد گونه هاي با ميوه مرکب با هم تفاوت دارد(Matthies،١٩٩٠: ١٠٥-١١٦؛ Obeso، ١٩٩٣: ٥٧١-٥٧٥).
هدف ما در اين پژوهش بررسي تغييرات اندازه بذر و ميوه و وزن بذر در شش جمعيت متفاوت و در ارتفاعات مختلف است .
ضريب همبستگي پيرسون براي داده هاي اندازه بذر (طول و عرض بذر) با ارتفاع به ترتيب ٠/٠٧ و ٠/٠٥ به دست آمد، که عدم همبستگي معنيدار بين اين پارامترها را نشان ميدهد.
در مورد پارامترهاي طول و عرض بذر و وزن بذر نيز جمعيت هاي مختلف با هم اختلاف معنيدار نشان دادند.
طول و عرض بذر اختلاف معني داري در بين جمعيت ها و ارتفاعات مختلف وجود نداشت ، يعني تغييرات ارتفاع بر روي اين دو فاکتور تاثيري نداشته است .
The evolutionary ecology of seed size.