Abstract:
رشد شتابان جمعیت شهری و آلودگیهای زیستمحیطی، ازجمله مسائل حائز اهمیتی است که امروزه نظر بسیاری از مدیران و برنامهریزان شهری را به خود معطوف کرده است. در این میان چگونگی جمعآوری و حمل زباله و بازیافت آن در مناطق پیراشهری از اهمیت ویژهای برخوردار است، لذا مشارکت مردمی در این زمینه میتواند آثار مثبت اقتصادی و زیستمحیطی فراوانی به همراه داشته باشد. در این راستا هدف پژوهش حاضر تحلیل نقش مشارکت در مدیریت پسماند مناطق پیراشهری شهر زاهدان میباشد. این تحقیق به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش تحقیق، پیمایشی است. دادههای موردنیاز تحقیق به روش اسنادی - میدانی (پرسشنامه و مشاهده) گردآوریشده است. جهت تجزیهوتحلیل اطلاعات از نرمافزار SPSS و مدل PUA استفادهشده است. نتایج رتبهبندی شاخصهای، ابعاد مشارکت نشان داد: در بعد مشارکت در تصمیمگیری (مشارکت در ارائه برنامههای تفکیک زباله از مبدأ)، در بعد مشارکت یدی (مشارکت در اطلاعرسانی معضلات زیستمحیطی و حفظ محیطزیست) و در بعد مشارکت مالی (تحویل زبالههای تفکیکی بهصورت رایگان) در اولویت قرار دارند. نتایج مقادیر ضریب همبستگی پیرسون بین ابعاد مشارکت (تصمیمگیری، یدی و مالی) و مدیریت پسماند مناطق پیراشهری، نشان داد که بین تمامی متغیرهای مستقل (ابعاد مشارکت) با مدیریت پسماند مناطق پیراشهری زاهدان رابطه مثبت و معنیداری در سطح اطمینان ۹۹ درصد وجود دارد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که مشارکت در مدیریت پسماند در مناطق پیراشهری زاهدان مؤثر میباشد. درنهایت بهمنظور شناسایی عوامل مؤثر در مشارکت شهروندان در مدیریت پسماند در مناطق پیراشهری زاهدان از مدل PUA، استفاده گردید.
Accelerated growth of urban population, environmental pollution and so on, including issues that are important to many managers and urban planning, has attracted. Among these, how to collect and transport waste and Recycle it in suburban areas is of Urban Peripheral importance, therefore, public participation in this field can have many positive economic and environmental effects. In this regard, the aim of the present study is Analysis of the role of participation in waste management in Urban Peripheral areas of Zahedan. This research is a survey in terms of applied purpose and in terms of nature and method of research. The data required for the research were collected by documentary-field method (questionnaire and observation). SPSS software and PUA model were used to analyze the data. The results of ranking the indicators showed the dimensions of participation: in the dimension of participation in decision-making (participation in presenting waste separation programs from the source), in the dimension of manual participation (participation in informing about environmental problems and preserving the environment), and in the dimension of financial participation (delivery of separate waste for free) are in priority. The results of Pearson correlation coefficient values between the dimensions of participation (decision-making, manual and financial) and waste management of Urban Peripheral areas, showed that there is a positive and significant relationship between all independent variables (participation dimensions) with waste management of Urban Peripheral areas of Zahedan at 99% confidence level. Also, the results of regression analysis showed that participation in waste management is effective in the Urban Peripheral areas of Zahedan. Finally, in order to identify factors affecting the participation of citizens in waste management in the areas around the cities of Zahedan of the PUA, were used.
Machine summary:
مديريت مطلوب خدمات تنها در صورتي عملي ميشود، که ساکنان نيز در آن مشارکت داشته باشند، چه در تصميم گيري ها و سياست گذاري ها و چه در برنامه ريزي طرح ها و اجراي آن ها، به عبارتي تعريف جامع مشارکت عبارت است از درگيري ذهني و عاطفي اشخاص در موقعيت هاي گروهي که آنان را برميانگيزد تا براي دستيابي به هدف هاي گروهي يکديگر را ياري دهند و در مسئوليت ها شريک شوند( ١٩٩٣ ,Bernstein &Bartone ,٢٠٠٦ ,Ali &Ahmed ).
مؤلفه ها و گويه هاي مورد ارزيابي در پژوهش مؤلفه گويه مشارکت در تصميم گيري مشارکت در ارائه برنامه هاي تفکيک زباله از مبدأ به مسئولين مشارکت در مکان يابي محل دفن زباله مشارکت در کارگاه هاي و سمينارها حفظ محيط زيست مشارکت يدي مشارکت در حمل ونقل پسماند مشارکت در امر بازيافت از مبدأ مشارکت در تأمين نيروي انساني و کارگر، به صورت کارگروه محله اي مشارکت در آموزش ساير ساکنان در امر مديريت پسماند مشارکت در اطلاع رساني زيست محيطي و حفظ محيط زيست ايجاد و تقويت ايستگاه هاي آموزشي در سطح مناطق پيراشهري مشارکت مالي کمک به کاهش هزينه براي جمع آوري زباله پرداخت به موقع عوارض در جهت بهبود مديريت و بازيافت پسماند تحويل زباله هاي تفکيکي به صورت رايگان مشارکت در ايجاد غرفه هاي بازيافت زباله در مناطق پيراشهري سرمايه گذاري در ايجاد و بهره برداري مديريت پسماند منبع : نتايج تحقيق ، ١٤٠٠ جدول ٢.
با در نظر گرفتن اين موضوع و با توجه به اينکه موفقيت اجراي طرح مديريت پسماند به ميزان زيادي مستلزم تعهد و مشارکت شهروندان نسبت به اين امر ميباشد، ارتقاي سطح آگاهي عمومي و دانش نسبتا تخصصي درزمينه ٔ◌ پيامد هاي اقتصادي، اجتماعي، بهداشتي و زيست محيطي و رفتار پايدار (شامل کاهش توليد پسماند، استفاده مجدد و بازيافت زباله در منطقه ) و ايجاد نگرش مثبت نسبت به مديريت و تفکيک پسماندها ازجمله راهکارهاي پايداري هستند که مشارکت ساکنان را در اين زمينه تضمين خواهند کرد.