Abstract:
رسانههای ارتباطجمعی، شبکههای تلویزیونی و ماهوارهای، اینترنت و شبکههای اجتماعی اینترنتی یا رسانههای اجتماعی در جنبشهای اجتماعی نوین کشورهای جهان نقش فراوانی داشتهاند. یکی از این کشورها مجمعالجزایر بحرین است که در سال 2011 تحت تأثیر فعالیتهای جوانان در فضای اینترنت شاهد تظاهرات و جنبشهایی بوده است. جوانان بحرینی همزمان با پیروزی انقلابهای تونس و مصر و تحولات لیبی، مردم را از طریق شبکههای اجتماعی اینترنتی به جنبش دعوت کرده و از طریق آن نیز به هدایت جنبش میپرداختند اما درنهایت نتوانستند به پیشبرد موفقیتآمیز جنبش بپردازند. پژوهش حاضر در پی این است تا به روش توصیفی-تحلیلی مبتنی بر دادههای کتابخانهای و مصاحبه نخبگانی، ابتدا به توضیح نظریه «فضای دورگه» مطرحشده از سوی مانوئل کاستلز(Manuel Castells) بپردازد، سپس میزان تطبیق این نظریه با جنبش اخیر بحرین موسوم به «جنبش 14 فوریه» را مورد ارزیابی قرار دهد. سؤال اصلی پژوهش عبارت است از اینکه نظریه فضای دورگه کاستلز چیست و چگونه در جنبش 14 فوریه بحرین کاربست مییابد. سؤالات فرعی این مقاله نیز از این قرار است که اینترنت و شبکههای اجتماعی اینترنتی تا چه میزان در جنبش 14 فوریه بحرین تأثیرگذار بودهاند؟ کدامیک از شبکهای اجتماعی اینترنتی نقش محوری در تحولات بحرین در سال 2011 داشتهاند؟ چه عواملی موجب ناکامی و عدم پیروزی جنبش 14 فوریه بحرین شده است؟ یافتههای این پژوهش حاکی از این است که فضای دورگه که شامل شبکههای اجتماعی اینترنتی و فضای عمومی و نمادین در جنبشها است، نقش مهمی در جنبش 14 فوریه بحرین داشته و بهخوبی در آن کاربست یافته است. نظام بحرین پس از اینکه متوجه شد فضای دورگه عامل پیشبرد جنبش 14 فوریه بحرین است، با قطع مقطعی اینترنت و تخریب میدان لؤلؤ بهعنوان فضای عمومی و نمادین جنبش، درصدد مهار فضای دورگه جهت سرکوب جنبش 14 فوریه برآمد.
Machine summary:
برای نیل به این مهم ابتدا به صورت جداگانه به تعریف کاستلز از شبکه های اجتماعی اینترنتی و فضای عمومی شهری در جنبش های اجتماعی پرداخته شده ، سپس میزان کنش فضای دورگه ، اینترنت و مکان نمادین در جنبش ١٤ فوریه بحرین مورد بررسی قرار خواهد گرفت .
(٢٠١٧ ,IndexMundi) تأثیر اینترنت و رسانه های اجتماعی تأثیر اینترنت و رسانه های اجتماعی در بحرین از طریق سامانه ها یا شبکه های اجتماعی خاصی که توسط مردم این کشور استفاده می شود قابل تبیین است ، لذا مهم ترین شبکه ها و سامانه های اینترنتی که در فضای دورگه جنبش ١٤ فوریه بحرین نقش داشته اند مورد بررسی قرار می گیرد.
این جوانان ناشناس که بعدها گروهی سیاسی با عنوان «ائتلاف شباب ثورٔە ١٤ فبرایر» تشکیل دادند، پس از آگاه سازی مردم از فسادهای سیاسی و اقتصادی که در بحرین در حال رخداد است ، آنان را از طریق رسانه های اجتماعی به حضور در میدان لؤلؤ در روز ١٤ فوریه ٢٠١١، موسوم به روز خشم ، دعوت کردند.
١٤ فوریه انتخاب میدان لؤلؤ به عنوان مکانی نمادین جهت گردهمایی از سوی جوانان ناشناس و مستقل صورت پذیرفت و موجب شد تا گروه ها و جریان های سیاسی دعوت آنان را بپذیرند و در این گردهمایی شرکت کنند.
این افراد با استفاده از ظرفیت اینترنت و شبکه های اجتماعی اینترنتی مانند فیس بوک و توییتر و سامانه های گفت وگوی عربی همچون بحرین أونلاین یا ملتقی البحرین ، میدان لؤلؤ را به عنوان مکان نمادین جنبش جهت برگزاری گردهمایی ، هم اندیشی ، تحصن های گروهی و جلسات پرسش و پاسخ تبدیل کردند.