Abstract:
امنیت یکی از مقولههای اساسی در نظامهای سیاسی است؛ که ثبات و پایداری آن را رقم میزند و ازجمله عوامل مهم در تداوم یک حکومت میباشد. زمامداران با جلوگیری از چالشهای ضد امنیتی به شیوههای مختلف امنیت حوزه حاکمیت خود را تامین میکنند. شهر تهران در دوره قاجار بهعنوان مرکز حکومت از اهمیت بسزایی برخوردار بود. دوران حکومت ناصرالدینشاه که اوج قدرت قاجارها محسوب میشد، سرآغاز بسیاری از تحولات بود. موضوعی که پژوهش حاضر با روش و رویکرد توصیفی- تحلیلی و با استناد به منابع کتابخانهای به دنبال روشن کردن زوایای تاریک آن است، بررسی نظم و امنیت شهر تهران و جایگاه و کارکرد منصب کلانتر در دوره ناصرالدینشاه میباشد. یافتههای پژوهش حاضر نشان میدهند که در تهران دوره ناصری، تامین امنیت بهوسیله سازوکارهای مختلف و بهواسطهی نیروهای امنیتی که مسئولیت آنها بر عهده کلانتر و عوامل زیردستش انجام میگرفت. مشکلات ساختاری حکومت قاجار مانند فقدان وجود یک قانون ثابت و مشخص و عدم وجود سیستمهای نظارت بر عملکرد مناصب مرتبط با امنیت شهر تهران، باعث می-شد که در بسیاری از مواقع نهتنها وجود کلانتر کمکی به ایجاد امنیت نمی-کرد، بلکه در بسیاری از موارد خود عامل اصلی ایجاد ناامنی و اغتشاشات میشد.
Security is one of the basic categories in political systems; which determines its stability and stability and is one of the important factors in the continuity of a government. The rulers secure the security of their domain by preventing anti-security challenges in different ways. The city of Tehran was very important as the center of government during the Qajar period. The reign of Naser al-Din Shah, which was considered the peak of Qajar power, was the beginning of many developments. The topic that the current research seeks to illuminate its dark corners with descriptive-analytical method and approach is to investigate the order and security of the city of Tehran and the position and function of the post of sheriff during the era of Naseruddin Shah. The findings of the present research show that in Tehran during the Naseri period, security was provided through various mechanisms and through the security forces, whose responsibility was carried out by the sheriff and his subordinates. The structural problems of the Qajar government, such as the lack of a fixed and specific law and the lack of systems for monitoring the performance of positions related to the security of Tehran, caused that in many cases not only the presence of the sheriff did not help to create security, but in many Among their cases, they were the main cause of insecurity and riots.
Machine summary:
پژوهش حاضر تلاش دارد به بررسی نظم و امنیت در شهر تهران و جایگاه و کارکرد منصب کلانتر و عوامل زیر دست آن در ایجاد نظم و انتظام بپردازد و به دنبال آن است تا اقداماتی که کلانتر برای ایجاد نظم و جلوگیری از وقوع و کشف جرائم و تعقیب بزهکاران و قانونشکنان انجام میدهند را بررسی نماید؛ پرسشهای اصلی پژوهش عبارتاند از: 1.
مشکلات و موانع کلانتر در برقراری امنیت چه چیزهای میباشد؟ فرضیۀ پژوهش مسئلۀ امنیت شهر تهران در دورۀ ناصری با توجه به نبوده یک قانون مشخص و همگانی و نیز عدم نظارت براعمال کلانتر و عوامل اجرایی نظم و امنیت از سوی حکومت یکی از دغدغههای اصلی ایجاد امنیت از سوی قاجارها بوده است.
وجود این اغتشاشات مبین نبود قانون مشخص و عدم اجرای عدالت در مجازات مجرمین بود، زیرا بسیاری از ناامنیها از جانب رؤسا و بزرگان حکومت بود و کسی نیز توان مقابله با آنها را نداشت.
مجازات افراد در بازار و محلات شهر نیز در حضور مردم انجام میشد؛ در سر چهارسوقها و تقاطع بازارها، داروغهها محلی برای خود به نام پایتخت داروغه داشتند که در کنار آن یک زندان زیرزمینی وجود داشت و یک سرباز مسلح جلوی این زندان کشیک میداد(بروگش، 1367: 1/ 273).
سربازان با آنکه برای دولت خدمت میکردند اما حقوق ثابت و منظم دریافت نمیکردند زیرا پرداخت حقوق قشون در ایران رسم نبود(کارلاسرنا، 1363: 62) و همین عامل خود باعث میشد بهعنوان نیروهای دولتی که تعداد آنها نیز زیاد بود در بسیاری از نابسامانیها دست داشته و کسی نیز توان مقابله با این قشر را نداشت.