Abstract:
اگر در لسان دلیل بین چند موضوع یا حالت تفصیل صورتگرفته باشد، پی میبریم که احکام آنها یکی نیست و اگر همه حکم واحد داشتند وجهی برای تفصیل وجود نخواهد داشت. در کلام بسیاری از فقهاء قاعده «التفصیل قاطع للشرکة» مورداستفاده قرار گرفته است و در نگاه ابتدایی میتوان ادّعا کرد این قاعده از مسلّمات است، ولی علماء آن را در مباحث فقهی و اصولی خود موردبحث و بررسی قرار ندادهاند.ازآنجاییکه این قاعده در مقام استظهار از روایات از اهمّیت بسزایی برخوردار است، پژوهش حاضر با روش توصیفی - تحلیلی در صدد پاسخ به این سؤال است که آیا این قاعده حجت است یا خیر؟ ظاهر کلمات علماء حجیت این قاعده است. با توجه به مواردی که در کلامِ متکلّم از این قاعده استفاده شده، سه مصداق برای آن ذکر گردیده، بعضی مصادیق دارای چند فرض هستند که بعد از تحلیل و بررسی هر مصداق و ذکر مستندات آن، این نتیجه به دست آمده که به جز مصداق اخیر، سایر مصادیق حجت هستند اما دلیل حجیت هر یک متفاوت با دلیل حجیت دیگری است.
Machine summary:
واکاوي قاعده «التفصيل قاطع للشرکة « 1 سيد علي اکبر موسوي 2 سيد حسين منافي چکيده اگر در لسان دليل بين چند موضوع يا حالت ، تفصيل بيان شده باشد، پي مي بريم که احکام آن ها يکي نيست و اگر همه حکم واحد داشتند، وجهي براي تفصيل نداشت .
مواردي که در لسان دليل از ادات تقسيم استفاده نشده و در کلام متکلم به يک طرف تفصيل اشاره شده که اين مورد خود داراي سه فرض است : الف ) اگر راوي از حضرت ، حکم موضوعي را سؤال کند و حضرت در جواب ، حکم جواز موضوع ديگري را بيان نمايد، حرمت مورد سؤال فهميده ميشود.
» (حر عاملي، ١٤١٦، ج ٢، ص ٢٤٨) بعضي از فقها براي جمع دلالت دو دسته از روايات گفته اند: دسته اول از روايات ، بيان روشني نسبت به مسأله ندارند؛ اما در دسته دوم بين غسل جنابت و غير غسل جنابت تفصيل داده شده است .
حڌفظون » (مؤمنون ، ٥) عموميت دارد و آن چه که به صورت قطعي از آن خارج شده ، زوجه محض (فقط زوجه باشد) و مملوک محض (فقط کنيز باشد) ميباشد و خروج مملوک مبعض از تحت عموم معلوم نيست ؛ زيرا از ظاهر آيه شريفه به دست ميآيد که به عناد و تنافي دو طرف قضيه از حيث اجتماع و ارتفاع حکم شده است و به بيان ديگر دو طرف قضيه با يکديگر تنافي و ناسازگاري دارند به طوريکه اشتراک آن ها معقول نيست و زماني که تفصيل بين دو قسم ذکر ميشود، يعني اين اقسام نميتوانند با همديگر شراکت داشته باشند.