Abstract:
پژوهش حاضر در راستای دستیابی به روش مناسب ریزازدیادی گیاه دارویی نسترن وحشی (Rosa canina L) به عنوان مهمترین پایه گل رز انجام پذیرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح ایه کاملا تصادفی با دو فاکتور BAP با غلیظتهای (صفر، 0/75، 1/5، 2/25 و 3 میلی گرم بر لیتر) و D-2، 4 با غلیظتهای (صفر، 1/5، 2/5، چهار و 5/5 میلی گرم بر لیتر) در محیط کشت MS (یک چهارم) در چهار تکرار (هر تکرار شامل دو ریز نمونه) انجام شد. نمونهها در اواسط فصل پاییز از قسمت میانی ساقههای فرعی میانی درختچهای واقع در مرحله میوه دهی (قرمز پررنگ) تهیه شدند، قطعات گره دار 1/5 سانتی متری پس از ضد عفونی با اتانول 70 درصد به مدت یک دقیقه، هیپوکلریت سدیم 10 درصد به مدت 15 دقیقه ضدعفونی و آب شویی در شرایط کاملا استریل به صورت افقی کشت گردیدند. سپس در اتاق رشد تحت دمای 23 تا 25 درجه سانتی گراد و دوره فتوپریودی 16 ساعت روشنایی و هشت ساعت تاریکی نگه داری شدند. پس از گذشت سه ماه از تاریخ کشت و بدون انجام هیچ گونه واکشتی، آزمایش متوقف گردید. نتایج نشان داد هر دو فاکتور D-2، 4 و BAP و همچنین اثرات متقابل آنها، اثر بسیار معنی داری بر کلیه شاخصهای مورد آزمون (ارتفاع، وزن تازه و خشک گیاهچه، تعداد برگ، طول ساقه و تعداد جوانه جدید) داشتهاند. تیمار دارای یک میلی گرم بر لیتر D-2، 4 به علاوه 2/25 میلی گرم بر لیتر BAP بهترین تیمار این ترکیب هورمونی برای افزایش ارتفاع گیاهچه، طول ساقه، وزن تازه و وزن خشک گیاهچه بوده است. تیمار دارای 2/5 میلی گرم بر لیتر D-2، 4 به همراه غلظتهای 0/75 میلی گرم بر لیتر BAP بهترین تیمار برای افزایش ارتفاع گیاهچه، وزن خشک گیاهچه و تیمار دارای 2/5 میلی گرم بر لیتر D-2، 4 به همراه غلظتهای 1/5 میلی گرم بر لیتر BAP بهترین تیمار برای افزایش وزن خشک گیاهچه، تعداد برگ و تشکیل جوانه جدید بوده است.
The present study was carried out in order to obtain a suitable micro propagation method of Rosa canina L. as the most important rootstock for roses. The experiment was a factorial based on a completely randomized design with two concentrations of BAP (0, 0.75, 1.5, 2.5 and 3 mg/l) and 2,4-D concentrations (0, 1.5, 2.5, 4 and 5.5 mg/l) were cultured in MS medium (one quarter) in four replicates (each replicate included two samples). Samples were prepared in the middle of the season in the middle part of the middle shoots of the shrubs located in the fruit stage (red), pieces of 1.5 cm after disinfection With 70% ethanol for one minute, 10% sodium hypochlorite for 15 minutes was cultured horizontally and purification under sterile conditions. The room was then kept under a temperature of 23°C to 25°C and a photoperiod of 16 hours of light and eight hours of darkness. After the three months and without any replanting, the experiment was stopped. Results indicated that both the 2,4-D and BAP factors, as well as their interactions, had a very significant effect on all the test characters (height, weights and shoot length, number of leaves, length of stem and number of new bud). The treatment has 1 mg/l 2,4-D plus 2.25 mg/l BAP, is the best treatment of this combination is to increase seedling height, stem length, weigh weight, and shoot weight. The treatment was 2.5 mg/l 2,4-D with concentrations of 0.75 mg/l BAP, the best treatment for increasing height, weight, and the treatment with 2.5 mg/l 2,4-D with concentrations of 1.5 mg/l BAP is the best treatment for increasing weight, leaf number and new bud.
Machine summary:
جدول ١- تجزيه واريانس اثر ترکيب سطوح مختلف D-٢٤ و BAP در محيط کشت MS ١/٤ بر برخي از خصوصيات رويشي قطعات گره دار شاخه فرعي وسطي نسترن وحشي پس از گذشت سه ماه درجه وزن تازه وزن خشک تعداد ارتفاع طول تعداد جوانه منابع تغييرات آزادي گياهچه گياهچه برگ گياهچه ساقه جديد 1/31 ** 0/30 ** 0/58 ** 7/35 ** 11/92 ** 44/62 ** 3 (A) 2,4-D 0/77 ** 0/03 ** 0/19 ** 1/83 ** 0/90 ** 07/07 ** 3 (B) BAP 0/59 ** 0/008 ** 0/08 ** 1/71 ** 1/39 ** 9/94 ** 9 (A) × (B) خطا ٤٨ ٠/٠٥ ٠/١٤ ٠/٠٢ ٠/٠١ ٠/٠٠٥ ٠/٠٠٥ 07/42 08/12 09/35 05/62 20/93 04/91 (%) CV ** اختلاف بسيار معنيدار در سطح يک درصد طبق جدول مقايسه ميانگين داده ها (جدول ٢)؛ بيشترين و کمترين وزن تازه گياهچه به ترتيب متعلق به غلظت ٢/٢٥ و سه ميليگرم بر ليتر BAP بوده است .
جدول ٢- مقايسه ميانگين اثر ترکيب سطوح مختلف D-٢٤ و BAP در محيط کشت MS ١/٤ بر برخي از خصوصيات رويشي قطعات گره دار شاخه فرعي وسطي نسترن وحشي پس از گذشت سه ماه وزن تازه وزن خشک تعداد ارتفاع گياهچه طول ساقه تعداد جوانه تيمارها گياهچه (mg) گياهچه (mg) برگ (cm)cm( ) جديد 01/00 b 0/58 a 01/49 a 07/81 b 05/75 a 39/37 a 1/00 01/56 a 0/59 a 01/29 a 09/19 a 06/31 a 35/81 b 2/50 0/50 c 0/38 b 0/75 b 08/12 b 02/56 b 21/94 c 4/00 0/00 d 0/21 c 0/49 c 02/25 c 0/00 c 07/00 d 5/50 0/00 b 0/50 ab 01/32 a 07/94 a 04/25 a 26/31 b 0/75 01/00 a 0/40 bc 0/85 c 05/81 b 02/87 b 21/12 c 1/50 01/00 a 0/53 a 1/11 b 08/44 a 05/00 a 34/81 a 2/25 01/06 a 0/34 c 0/73 c 05/19 c 2/50 b 21/87 d 3/00 *: حروف مشابه در هر ستون بيانگر عدم وجود اختلاف معنيدار بر اساس آزمون LSD در سطح ٠/٠٥ مي باشد.