Abstract:
در این تحقیق مسئله گستره عصمت پیامبران از دیدگاه مذاهب اسلامی بررسی میشود. مذاهب اسلامی درباره گستره عصمت انبیا به سه گروه تقسیم میشوند: برخی عصمت حداکثری و برخی عصمت حداقلی و گروهی دیگر میانه این دو را انتخاب کردهاند. مصونیت پیامبران از ارتکاب گناهان یکی از لوازم بعثت بوده، هدایت انسان را تضمین میکند.اندیشمندان اسلامی در شناخت مراتب و دلائل عصمت، تلاشهای فراوانی عرضه داشتهاند. ازاینرو با بررسی آرای آنان اشتراکاتی برداشت میشود که میتواند نشان دهنده نزدیک بودن مذاهب به یکدیگر در این مسئله باشد.در این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی گستره و ابعاد عصمت انبیا از دیدگاه مذاهب اسلامی بازخوانی، و به این سؤال پاسخ داده میشود که اشتراکات آنان درباره گستره عصمت انبیا به اعتبار نظر و عمل، و به اعتبار زمان قبل بعثت و زمان بعد بعثت چیست! در پایان این نتایج به دست آمده است که گرچه اختلاف نظرهایی، با توجه به مبانی هر مذهب، یافت میشود، اما میتوان بر اشتراکاتی از قبیل (عصمت در دریافت وحی، عصمت از گناه بعد از بعثت و عصمت در اعتقادات) تأکید کرد.
This article discusses the scope of the prophets’ infallibility from the perspective of Islamic religions. Regarding the scope of the infallibility of the prophets, Islamic religions are divided into three groups: some believe in maximum infallibility, some consider minimum infallibility, and some others find the middle of the two. The avoidance of the prophets of committing sins is one of the essentials of their missions; it guarantees the guidance of man. Islamic thinkers have made many efforts to understand the levels and reasons for infallibility. Therefore, examining their opinions leads us to some commonalities that show the proximity of religions on this issue. In this descriptive-analytical article, the scope and dimensions of the prophets’ infallibility are discussed from the Islamic religions’ point of view, and the question is answered as to what Islamic religions have in common regarding the scope of the prophets’ infallibility in terms of their opinions and practices, and in terms of the eras before and after their missions. The article concludes that, despite different opinions due to the foundations of each religion, it is possible to emphasize commonalities (such as infallibility in receiving revelation, infallibility in avoidance of committing sins after the mission, and infallibility in beliefs).
Machine summary:
ب ) عصمت در اصطلاح انديشمندان اسلامي تعاريف مختلفي درباره عصمت ارائه کرده اند که بـه نـوعي بيـانگر ديدگاه آنان درباره حقيقت عصمت است ؛ در اينجا به طور تفصيلي ديدگاه هر مذهب را ميآوريم : اول ) اماميه اکثر متکلمان اماميه تعريف عصمت به «لطف الهي» را پذيرفته اند؛ بر پايه اين ديـدگاه ، عصمت لطف الهي است که انسان به وسيله آن و در عين داشتن اختيـار، اراده ، آزادي و قـدرت از ارتکـاب گنـاه و تـرک طاعـت خـودداري ميکنـد (فاضـل مقـداد، ۱۴۰۵ق ، ص ۳۰۲ ؛ مفيد، ۱۴۱۴ق ، ص ۳۷).
دليل عصمت انبيا از گناهان اين است که اگر معصوم نباشند و در اخذ دين و حفـظ و اداي آن ، دچار گناه و خطا شوند، ديگر پيروي از آنان لازم نبوده و صادق بـا کـاذب در ادعاي نبوت مشتبه ميشود (علي بن عبدالکريم ، ۱۴۱۲ق ، ص ۱۰۲).
در برخي از آثار زيديه يکي از علت هاي برتري ملائکه بر پيـامبران ، عصمت ملائکه از گناهان صغيره شمرده شده است و معتقدند که اين ويژگي اسـت کـه آنان را از پيامبران متمايز کرده اسـت (المنصـور باللـه ، ۱۴۲۲ق ، ج ۲، ص ۳۷۸).
آنـان براي اثبات عصمت از کبيره بعد از بعثت به دلائل عقلي همچون لـزوم تبعيـت و نقـض غرض تمسک کرده اند؛ به اين بيان که اگر پيـامبران معصـوم نباشـند و در دريافـت ديـن دچار خطا شوند، ديگر پيروي کردن از آنها لازم نخواهد بود و صادق و کاذب در ادعاي نبوت مشتبه ميشود و خداوند هم مهربان تر است به بندگانش از اينکه آنها را در خطـا و اشتباه بيندازد (علي بن عبدالکريم ، ۱۴۱۲ق ، ص ۱۰۲).