Abstract:
نیمة دوم قرن بیستم، مکتب «انسانگرایی» پدیدار شد. هدف در این مکتب، تلاش برای بالابردن سطح خودآگاهی انسان و کشف توانمندیهای بشر امروزی است. یکی از طرفداران و نظریهپردازان این مکتب کارل راجرز (1902‑1987 م.) بود. او ویژگیهایی را برای افراد در مسیر رشد و شکوفایی برگزید. از میان حکیمان و بزرگان ادب فارسی، سعدی در دوران زندگی با مسائل گوناگون اجتماعی روبهرو بوده است. وی در قالب حکایت و شخصیتهای داستانی، راهکارهایی برای رسیدن انسان به رستگاری معرفی میکند. در این پژوهش، شخصیتهای دو اثر مهم و ارزشمند بوستان و گلستان سعدی برپایة الگوی انسان خودشکوفای راجرز بررسی میشود و مطابق با دیدگاه وی تطبیق مییابد. نگارندگان در این پژوهش، خودشکوفایی و انسان خودشکوفا را بحث و بررسی میکنند. نتیجة بررسیها نشان میدهد در این دو اثر تعلیمیِ ارزشمند که رهاورد سیر آفاقی و انفسی سعدی است، شخصیتهایی از اقشار گوناگون، ازجمله عالم، عارف، زاهد، ملکزاده و همسر مرد درویش نقش تأثیرگذاری داشتهاند. آنان با پذیرش روبهروشدن با دشواریهای زندگی، خلّاقیت و ارادة آزاد در تصمیمگیریها، مطابق نظریة راجرز، توانستهاند به خودآگاهی و کمال انسانی راه یابند.
In the second half of the twentieth century, the school of "humanism" emerged and the effort to raise the level of human self-awareness and discover the capabilities of modern human beings became the goal of this school. One of the proponents and theorists of this school was Carl Rogers. He chose characteristics for people on the path of growth and prosperity. Among the sophisticated and great men of Persian literature, Saadi has faced various social problems during his lifetime. In the form of anecdotes and fictional characters, he introduces strategies for man to achieve salvation. In this study, the characters of Saadi's Bustan and Golestan (his two important and valuable works) have been studied according to Rogers's model of self-fulfilling human being and have been adapted according to his view points. In this study, the authors have reviewed the characters of Gulistan and Bustan anecdotes from the perspective of humanistic psychology based on Rogers’s self-actualization model. The results of studies show that in these two valuable educational works, which are the result of Saadi's psychic and spiritual journey, personalities from various walks of life, including scholar, mystic, eremite, lord, and the wife of a mendicant man, have played influential roles. By accepting the difficulties of life, creativity, and free will in making decisions according to Rogers’s theory, they have been able to achieve self-awareness and human perfection.
Machine summary:
آنچه در بررسي گلستان کمتر به آن پرداخته شده است ، «همانا پيونـد حيـرت انگيـز و ذاتي و عجيبي است که با محيط و مردم و زندگي روزمرة آنان داشـته و دارد، کفشـدوز، ملّاح ، مکتب دار، دزد، کشتيگير، پارسا، درويش ، پياده سربرهنه ، اشـتر و کـاروان ازجملـه قهرمانان شيخ در اين کتاب انـد و تجـارب شخصـي او، درآميختـه بـا پشـتوانه اي غنـي و حيرت انگيز از ذوق و استعداد و توانايي و بينش در اين کتاب به کار گرفته شده اسـت و همين عناصرند که عصاره و روح اين کتاب را به وجود مي آورند و با هر انسـاني در هـر گوشه و کنار جهان الفت مييابند و به حکايت پردازي و شيرين زباني مينشينند که نه تنهـا بار گران و ارزندة فرهنگ ادب پارسي را حمل مي کند، بلکه فرهنگ جهان بينـي و ذوقـي زمان خود را در ذات خويش هضم و جذب ميکنـد و بـه شـيوه اي دلارام و زيبـا عرضـه ميدارد» (همايوني، ١٣٧٩).
امام علي با تواضع و عزت نفس پذيرفتند: «نرنجيـــد از او حيـــدر نـــامجوي بگفت ار تو دانـي از ايـنِ بـه بگـوي به از من سخن گفت و دانا يکي است کــه بــالاتر از علــم او علــم نيســت » (سعدي ، ١٣٨٧: ١٣٣) ٦ـ٢ زندگي در لحظه و اکنون به اعتقاد راجرز، هنگامي که فرد در شيوة تجربه کردن ، صـراحت داشـته باشـد، بـدون حالت تدافعي و بدون پيش داوري و تعصب مي توانـد بـا محـيط اطـراف و محـرکهـاي دروني و بيروني روبه رو شود و به کسب تجربه هاي جديدي که مي توانـد او را بـه سـوي رشد و کمال سوق دهد بپردازد؛ درنتيجه هر لحظه از زندگي برايش سرشار از احساسات و تجربه هاي جديد و بديع خواهد شد؛ زيرا او پيشتر به اين محرک بـدون پـيش داوري و تعصب نگاه نمي کرد و انديشه ها و عادات و نقش هاي غيرحقيقي نقش بسته در ذهـنش را رها نکرده بود.