Abstract:
هر فرد مسلمان همواره باید به ارزیابی خویش بپردازد و برای رسیدن به بالاترین معرفت همواره از نفس خویش حسابرسی کند، تا از این طریق عیوب نفسانی وی آشکار و دفع افسد برایش آسان شود که به این فرایند تزکیه نفس گفته می شود. ما در این تحقیق سعی کرده ایم به شیوه توصیفی و تحلیلی با استناد به آموزه های دینی و کتب اخلاقی، عرفانی بزرگان راه های عملی وصول نفس به عالی ترین مرحله را بازگو کنیم این سیر و سلوک را از روش کتابخانه ای و مطالعه آثار بزرگان تهیه و گردآوری شده که بخشی از آنها در مقام مقدمه ای مانند یاد خدا و ازدواج و بخشی دیگر در مقام تکمیلی بحث، مانند تفکر و عزم و .... بیان کرده ایم.
Machine summary:
نقش و اهمیت مکارم اخلاقی در تعالی معنوی انسان ها در اسلام بر هیچ کس پوشیده نیست؛ همچنان که رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله نیز هدف بعثت خویش را تتمیم مکارم اخلاقی معرفی می کند و اولیای گرامی اسلام نیز برای این که پیروان خویش را به راه خودسازی و تزکیه نفس سوق دهند، آنان را به آموختن علم اخلاق موظف نموده و فراگرفتن این علم را که از پایه های اساسی سعادت اجتماع است، بر سایر علوم مقدم دانسته اند.
مفاهیم هنگام بحث در مورد تزکیه نفس یا خودسازی ابتدا لازم است واژگان مورد بحث و واژگان مرتبط شناسایی شوند و به شرح معانی هر یک پرداخته شود با این کار به مخاطب این فرصت داده می شود با وسعت نظر به مطالب بنگرد موضوع راه رسیدن به خود متعالی در قرآن با عنوان های تزکیه نفس، تأدیب و تهذیب نفس بیان شده است.
ترس از خدا زمینه ساز تزکیه نفس و خودسازی ترس از خداوند و عذاب اخروی که برای گناهان بیان کرده است باعث حرکت انسان به سمت پاک شدن می شود.
راه های تکمیلی تزکیه نفس فردی که خویشتن دار است سعی می کند کارهایش برمبنای اخلاق باشد، برای استمرار این حالت باید خودش را تربیت کند؛ زیرا صفات اخلاقی اکتسابی است و می تواند به مرور زمان در انسان تثبیت شود.