Abstract:
در دل تحولات جهان عرب موسوم به «بیداری اسلامی» ، انقلاب مصر و فراز و فرود اخوان المسلمین در تشکیل دولت و سرانجام، بازگشت نظامیان به قدرت، از موضوعات بسیار جالب توجهی است که جا دارد مورد بررسی قرار گیرد. مقاله ی حاضر در صدد است با محوریت این ادعا، که بحران در انسجام سیاسی دو نهاد اسلامی الازهر و اخوان المسلمین مصر، مهم ترین مولفه ی موثر در تحولات مصر پسامبارک بوده است، به بررسی دلایل این بحران و پی آمدهای آن بپردازد. از مهم ترین دلایل این بحران می توان به شکاف اندیشه ای و به تبع آن، شکاف سازمانی این دو اشاره کرد و پی آمد آن نیز شکست اخوان در دولت سازی و ناکامی الازهر در استقلال از دولت بوده است.
Machine summary:
در پایان، میتوان مهمترین شاخصههای اسلام سیاسی متبلور در اخوانالمسلمین را چنین برشمرد: هویتجو بودن: اسلام سیاسی، تکیهگاه، راه حل و برنامهای برای بازیابی و بازسازی هویت (هویت دینی اسلامی، هویت فرهنگی- دینی، هویت اسلامی- تمدنی و هویت اسلامی- سیاسی) است (خرمشاد، 1388؛ 36)؛ آنچه بر اهمیت این مؤلفه میافزاید، ارتباطی بودن هویت است که به نوعی اسلامگرایان در برابر اسلام سنتی و مهمتر از آن، غربگرایان به دنبال بازتعریف هویت اسلامی- تمدنی هستند.
«استاد سالم البهنساوی» (یکی از اندیشمندان اخوانالمسلمین) در کتابش، السنه المفتری علیه، چنین مینگارد: از آن هنگام که جماعت تقریب بین مذاهب اسلامی تشکیل شد و در آن مجلس، امام البنا و امام قمی شرکت داشتند، همکاری برادران شیعه و سنی برقرار بوده است که این منجر به سفر امام نواب صفوی به قاهره در سال 1945م شد و جای تعجب ندارد، زیرا شیوه و رفتار دو گروه به این تعاون و همکاری میانجامد (البهنساوی، بیتا؛ 57).
در مورد وحدت اسلامی و دیدگاه حسن البنا در این مورد، «عمر التلمسانی»، رهبر سوم جماعت اخوانالمسلمین، چنین میانگارد: حسن البنا آنچنان بر وحدت کلمهی مسلمانان حریص بود که به اندیشهی کنگره و همایش میاندیشید که در آن همهی فرق اسلامی گرد هم آیند که شاید خداوند آنان را به راهی هدایت کند که از تکفیر یکدیگر دست بردارند، به ویژه آن که دین همه یکی است و قرآن ما یکی است و پیامبر ما یکی است و خدای ما یکی است و به همین جهت، از جناب «شیخ محمدقمی»، یکی از بزرگان و رهبران شیعه، در مرکز عام جماعت برای مدتی پذیرایی و استقبال کرد و همچنین معروف است که امام البنا با «آیتالله کاشانی» در سال 1948م در مراسم حج دیدار کرد (التلمسانی، بیتا؛ 78).