Abstract:
تحقیق حاضر، با هدف بررسی تغییرات فقر به دو عامل رشد و بازتوزیع در برنامة دوم و سوم توسعة اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایران انجام شده است. نتایج به دست آمده در این مقاله نشان میدهد که برنامة سوم توسعه نسبت به برنامة دوم توسعه در کاهش نرخ فقر در هر دو منطقة روستایی و شهری موفقتر عمل کرده است. بدین معنی که در طول برنامة دوم، نرخ فقر در نقاط روستایی و شهری به ترتیب به میزان 307/0 و 77/2 درصد کاهش و در برنامة سوم این نرخ برای نقاط روستایی و شهری به ترتیب 97/7 و 32/8 درصد کاهش یافته است. سنجه شکاف فقر طی هر دو برنامه سیری نزولی داشته که این کاهش در برنامة سوم نیز بیشتر بوده است. همچنین سنجه حساسیت - توزیع فقر نیز نشان میدهد که وضعیت رفاهی فقیرترین فقرا در مناطق روستایی و شهری بهتر شده و در واقع فاصلة فقیرترین و غنیترین گروهها کمتر شده است. طی برنامة دوم، کاهش سه سنجه نرخ فقر، شکاف فقر و حساسیت- توزیع فقر در مناطق روستایی بیشتر ناشی از عوامل بازتوزیع بوده و رشد اقتصادی تاثیر کمتری بر افزایش این سه شاخص فقر نداشته است.در همین برنامه، تاثیر رشد اقتصادی در کاهش نرخ فقر در مناطق شهری بیشتر از تاثیر بازتوزیع بوده اما در کاهش سنجش شکاف فقر، سهم عامل رشد اقتصادی و عامل بازتوزیع تقریبا برابر و در کاهش سنجه حساسیت- توزیع فقر، جزء بازتوزیع تاثیر بیشتری از جزء رشد اقتصادی داشته است.
برای برنامة سوم، کاهش دو سنجه نرخ فقر و شکاف فقر در مناطق روستایی، بیشتر ناشی از عامل رشد اقتصادی بوده، هر چند که عامل بازتوزیع نیز در کاهش آنها موثر بوده است. در کاهش سنجه حساسیت توزیع فقر، سهم عامل بازتوزیع و عامل رشد تقریبا برابر بوده است. در همین برنامه، تاثیر رشد اقتصادی در کاهش سه سنجه نرخ فقر، شکاف فقر و حساسیت توزیع فقر در مناطق شهری بیشتر از تاثیر عامل بازتوزیع بوده است.
This paper deals with a decomposition of poverty changes in terms of growth and redistribution factors during the second and third development plans in Iran. It has done by using recent data on consumption in rural and urban areas in Iran conducted by Statistical Centre of Iran (SCI) in 1995, 1999, 2000 and 2004.
Results in this paper show that the Third Development Plan compared to the second development plan was more successful performance to reduce poverty in both rural and urban regions. During the second plan, poverty rate reduced about 0.307 and 2.77 percent in rural and urban areas respectively. Whereas, poverty rate reduced about are 7.97 and 8.32 percent in rural and urban areas respectively during the third plan. The poverty gap index experienced a reduction during both plans. Poverty sensitivity index also shows that the poorest were benefited the most.
We found that both ‘pure growth’ and ‘redistribution’ components directly contributed to the change in poverty. Notice that Redistribution component contributed most to the poverty changes during the second plan. However, the impact of growth factor was much higher than the redistribution factor during the third development plan.
Machine summary:
مقدار ضريب انگل )به تصویرصفحه مراجعه شود) منبع : يافته هاي تحقيق با استفاده از داده هاي هزينه هاي خوراکي وغيرخوراکي مرکز آمار ملاحظه ميشود که حداقل نياز اساسي خانوار (که نشان دهندة خط فقر است ) بر اساس سبد غذايي مطلوب در سال ١٣٧٤براي خانوار دو نفرة روستايي و شهري سـالانه بـه ترتيـب برابر با ١٤٩٦٤٨٩ و ٢٢٧٠٣٤٤ ريال برآورد شده است .
تجزيه تغييرات فقر به دو اثر رشد و بازتوزيع در مناطق روستايي برنامۀ دوم توسعه )به تصویرصفحه مراجعه شود) منبع : يافته هاي تحقيق جدول ١٠.
تجزيه تغييرات فقر به دو اثر رشد و بازتوزيع در مناطق روستايي برنامۀ سوم توسعه )به تصویرصفحه مراجعه شود) منبع : يافته هاي تحقيق جدول ١١.
تجزيه تغييرات فقر به دو اثر رشد و بازتوزيع در مناطق شهري برنامۀ دوم توسعه )به تصویرصفحه مراجعه شود) منبع : يافته هاي تحقيق _ جدول ١٢.
تجزيه تغييرات فقر به دو اثر رشد و بازتوزيع در مناطق شهري برنامۀ سوم توسعه )به تصویرصفحه مراجعه شود) منبع : يافته هاي تحقيق نتايج بالا نشان ميدهد که به استثناء برنامه دوم توسعه و براي مناطق روستايي ، در سـاير موارد تأثير جزء رشد در کاهش سنجه هاي فقر از جزء بازتوزيع بيشتر بوده است .
٢. تجزيۀ تغييرات فقر به دو عامل رشد و بازتوزيع طي برنامۀ سوم در مناطق روستايي : در اين برنامه ، نرخ فقر ٧/٩٧ درصد کاهش يافته که نشان ميدهد نسبت به برنامۀ دوم از موفقيت بالايي بر خوردار بوده است .