Abstract:
سابقه و اهداف: در پزشکی فرامدرن توصیه میشود که برای ارتقای سطح سلامت افراد و جامعه در بعدهای جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی، میباید از همهی داشتههای بشری، به شرط بیضرر بودن آنها، استفاده شود. از همین دیدگاه است که حوزههای جدیدی، از جمله سلامت و دین، مطرح و پیگیری میشود. در کشور ما، فرهنگ غنی ایرانی – اسلامی، که از باور و قبول و اعتقاد مردمی برخوردار است، سرمایهی مهمی است که استفادهی هدفمند و هوشیارانه از آن، بهویژه در تلفیق آن با پزشکی نوین (البته بدون تغییر محتوا)، زمینه را برای رشد و ارتقای سطح سلامتی فرد و جامعه در چارچوب سبک زندگی ایرانی - اسلامی فراهم میکند. بررسی بعد اجتماعی سلامت در کلمات حکمتآمیز امام علی (ع) نیز در همین جهت طراحی شده است.مواد و روشها: این، مطالعهیی تطبیقی، از نوع تحلیل محتوا است که در آن، همهی کلمههای حکمتآمیز امام علی(ع) در کتاب نهجالبلاغه، از زاویهی بعد اجتماعی سلامت (دادههای پژوهش) مورد استفاده قرار گرفته است.یافتهها: از 480 مورد کلمههای حکمتآمیز امام علی(ع)، نزدیک به 115 مورد در حیطهی بعد اجتماعی سلامت قرار میگیرد؛ و از میان آنها، نزدیک به 68 موضوع مرتبط با بعد اجتماعی سلامت، بهصورت کاربردی و دستورالعملی، چه در حوزهی دانشی، چه در حوزهی نگرشی، استخراج شده است.نتیجهگیری: کلمههای قصار امام علی(ع) در نهجالبلاغه، منبع معتبری است که به پشتوانهی آن و بزرگی گویندهاش و نیز پذیرش آن در جامعه(بهویژه جامعهی شیعه)، میتوان شاخصههایی را در بعد اجتماعی سلامت تبیین و تعریف کرد و از آن در سبک زندگی ایرانی - اسلامی بهره گرفت.
Machine summary:
سخنان حکمتآمیز نهجالبلاغه که با بُعد اجتماعی سلامت مرتبط است(8, 9) ردیف, موضوع, شمارهی حکمتها 1, ارزش انسان, 47 – 149 - 436 2, خودشناسی, 69 – 216 - 389 3, تربیت خود, 73 – 353 – 162 – 89 – 93 - 423 4, فرصت شناسی, 1 – 21 - 118 - 283 5, بُخل، ننگ است, 2 6, رفتار با فرزندان, 308 7, رفتار با خویشاوندان, 308 8, رازداری, 3 9, گشادهرویی, 6 – 214 - 333 10, سلوک با مردم, 10 – 35 – 224 – 401 - 461 11, سلوک با دشمن, 11 – 296 - 438 12, حفظ دوست, 12 - 479 13, سرزنش نکردن فریب خورده, 15 14, احقاق حق, 22 - 376 15, عمل مهم است، نه نسب, 23 16, عدل, 31 – 220 – 231 – 437 - 470 17, چاپلوسی, 37 - 347 18, زبان و خرد, 40 – 60 - 148 19, دوراندیشی, 48 20, بخشش, 52 – 53 - 67 21, انتقادپذیری, 59 22 , از نااهل مخواه, 66 - 427 23, کوتاهی سخن, 71 24, پنج سفارش, 82 25, شایعه سازی نکنید, 98 26, عالم بیعمل, 107 – 337 - 366 27, بدگمانی در جامعه, 114 28, بخل, 126 29, کوتاهی در عمل, 127 - 181 30, حق دوستی, 134 – 158 - 188 31, میانهروی, 140 32, دوستی ورزیدن, 142 33, شکیبایی, 153 – 189 – 206 – 207 – 413 – 418 – 424 - 460 34, خودرایی, 161 - 167 35, موجب بدگمانی, 159 36, رازداری, 162 37, پرخاشگری, 179 – 215 – 255 - 480 38, ترس را کنار بگذار، وارد شو, 175 39, آزمندی, 180 - 275 40, پاداش نیکی, 177 41, حرف در جای خود, 182 – 392 – 394 - 471 42, دروغگویی, 185 - 458 43, ستمگری, 186 44, پند به قیمت از دست دادن مال, 196 45, پراکندگیِ بَدان، بهتر, 199 46, جوانمردی, 211 - 247 47, خودپسندی, 212 48, شرم و حیا, 223 49, خاموشی, 224 50, حسد و رشک, 225 - 378 51, طمع, 226 52, غصهی دنیا مخور, 228 53, قناعت, 229 54, انتخاب شریک, 230 55, بخشش پنهانی, 232 56, ترس از خدا, 242 57, تقویت گمان نیک, 248 58, غم فردا مخور, 267 59, علم, 288 60, همنشین بیخردان مباش, 293 61, دوست و دشمن کیست؟, 295 62, غیرتمند زنا نکند, 305 63, پرسش برای دانستن, 320 64, پاکدامنی زیور درویشی است, 340 65, نشانههای ستمکار, 350 66, خوش گمانی در سلوک با دیگران, 360 67, تکبّر, 398 68, زبان و کلام, 234 - 392 معرفی نمونههایی از سخنان حکمتآمیز امام علی (ع) در نهجالبلاغه(8) ارزش انسان حکمت شمارهی 47: «وَ قَالَ [عليهالسلام]: قَدْرُ الرَّجُلِ عَلَى قَدْرِ هِمَّتِهِ وَ صِدْقُهُ عَلَى قَدْرِ مُرُوءَتِهِ وَ شَجَاعَتُهُ عَلَى قَدْرِ أَنَفَتِهِ وَ عِفَّتُهُ عَلَى قَدْرِ غَيْرَتِهِ.