Abstract:
داشتن عمر طولاني و صرف آن در اطاعت الهي، از ديدگاه آموزههاي اسلامي نشانهي سعادت و خوشبختي معرفي شده است. گرچه امروزه طرفداران طول عمر، بيش تر به تحقيق هاي دانشمندان علوم تجربي چشم دوختهاند، اين نوشتار، عامل هاي مادي طول عمرِ انسان را از ديدگاه اسلام تبيين كرده است. مدت عمر انسان را خداي متعال تعيين ميكند، ولي خداي متعال به انسان فرصت داده تا نقش خود را ايفا كند و در طول اراده ي خداي قادر، در كوتاه كردن عمر خويش و يا طولاني شدن آن، اين نقش را بازي كند و عمر خود را كوتاه يا طولاني گرداند. نقش انسان در مقدارِ عمرِ خويش، اين است كه با انجام اعمالي، مدتِ مشخص شده و طبيعي عمر خويش را، زندگي كند يا زودتر و يا ديرتر از دنيا برود؛ بنابراين، عامل هاي موثر در افزايش و كاهش عمر انسان، از ديدگاه منبع هاي اسلامي از دو جنبه(عامل هاي مادي و معنوي) قابل بررسي است. اين پژوهش با روش كتابخانهيي عامل هاي مادي و طبيعي موثر در طول عمر را بررسي نموده، با معرفي پانزده عاملِ مادي فزونيِ عمر انسان از ديدگاه آيه ها و روايت ها، در نهايت به اين نتيجه رسيده است كه بيش ترِ عامل هاي معرفي شده در آيه ها و روايت ها تجربيِ افزايش عمر با اين عوامل هماهنگ و همسو است؛ در چند مورد نيز ديدگاه مطرح شده در روايت، مسئلهي جديدي براي تحقيق پژوهشگران علوم پزشكي مطرح مينمايد.
Machine summary:
"با توجه به اینکه در ادامهی حدیث، علت نهی را ضعیف شدن بدن معرفی کرده و نیز بیان علت نهی نشان میدهد، این نهی، نهی ارشادی است؛ چراکه اگر خدا پس از امر و نهی برای مخالفتکنندهاش عواقب اخروی مانند وعدهی آتش جهنم بدهد، آن دستور مولوی تلقی میکنند، اما چون در این حدیث، عواقب دنیوی حمام کردن با آب سرد مطرح شده، روشن میشود که فلسفهی این دستور، حفظ سلامتی است و نوع نهی، نهی ارشادی خواهد بود.
البته عبارت پایانی روایت، یعنی «اگر میتوانی شب و روز با طهارت باشی چنین کن، چون اگر در چنین حالتی از دنیا بروی شهید محسوب میشوی» 3 (24)، میتواند قرینهیی باشد برای اینکه مقصود از طهارت در این حدیث، وضو است؛ به ویژه اینکه روایت دیگری از امام علی(ع) به صراحت، «اسباغ الوضوء» را از عاملهای افزایش عمر شمرده است(8) 4 .
براساس حدیثهای فوق، نقش کفش مناسب در سلامت جسمانی انسان از چند جهت مورد توجه قرار گرفته است، که هم عامل حفظ و بقا و صحت بدن و افزایش نور چشم معرفی شده و هم مانع از دچار شدن به بیماری سل است.
بهداشت، که در اسلام «حفظ الصحه» نامیده میشود و نیز برخی از مؤلفههای بهداشت در اسلام عامل فزونی عمر انسان معرفی شده است، از جمله: پاکی و طهارت بسیار، ناخن گرفتن، پوشیدن کفش مناسب و شستن دستها قبل و بعد از غذا، تغذیه(خوردن سیب در سحرگاهان، صرف صبحانه در اول روز و خوردن شام به موقع)، ازدواج (ازدواج با دوشیزگان و اعتدال جنسی)، حفظ محیط و پرهیز از بریدن شاخههای درختان تر، لباس سبک پوشیدن و ..."