Abstract:
خانواده به گونههای مختلف میتواند جهتگیری انگیزشی نوجوان را در راستای اهدافش متأثر سازد. ترک تحصیل، افت تحصیلی، گریز از مدرسه از جمله پدیدههایی است که توجه نظام آموزشی ـ تربیتی جامعه را به خود معطوف میسازد. به این لحاظ پژوهش حاضر با هدف تحلیل روابط ساختاری متغیرهای کارکرد خانواده و عزتنفس فرد با پیشرفت تحصیلی دختران نوجوان انجام گرفت. این مطالعه به روش پس رویدادی (علی ـ مقایسهایی) در جامعهپژوهشی دانشآموزان دختر دبیرستانی شهر اصفهان در سال 88-87 و در نمونهای تصادفی به حجم360 نفر که به شیوه خوشهبندی چند مرحلهای انتخاب گردیدند انجام شد. کلیه آزمودنیها در دو گروه «با پیشرفت تحصیلی مستمر و دچار افت تحصیلی» قرار گرفته، و با دو مقیاس 1ـ عزتنفس الیس پوپ و 2ـ طرح ارزیابی خانواده (FAD) مورد پرسشگری قرار گرفتند. در نهایت رابطه متغیرهای اصلی پژوهش (کارکرد خانواده) و سایر متغیرهای زمینهای با هر یک از ابعاد عزتنفس، در هر یک از گروهها به تفکیک از طریق مدل رگرسیون چندگروهی متغیرهای پنهان مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. نتایج حاکی از رابطه معنیدار کارکرد خانواده با هریک از ابعاد عزتنفس (تحصیلی، اجتماعی، خانوادگی، جسمانی) در هر دو گروه بود (05/0>P) که این ارتباط در گروه دارای افت تحصیلی بیانگر رابطه کارکرد ضعیف خانواده با عزتنفس پایین بود. همین طور متغیر سطح تـحصیلات والدین با ابـعاد عزتنفس تحصیلی، خانـوادگی و اجتماعـی (10/0>P) و با بعد عزتنفس جسمانی (05/0>P) ارتباط معنیداری داشت. از دیگر متغیرها، سن دانشآموز، رتبه تولد و تعداد فرزندان خانواده نیز در سطح ده درصد با متغیر عزتنفس ارتباط معنیدار داشتند. با تکیه بر این یافتهها میتوان دریافت، نوجوان برخوردار از حمایت خانوادگی مطلوب از فرصت و امکانات بیشتری برای خودمختاری، خودبیانگری، خودآگاهی، خودگردانی و خودافزایی برخوردار بوده که این سازههای روانشناختی بر انگیزش و عملکرد تحصیلی فرد تاثیر می گذارد.
Family can affect adolescent's motivational orientation toward its own goals. Drop off academic failure, and escape from school are some of the occurrences that have gained the attention of educational-cultural system. Therefore the present study is aimed to analyze the structural relation between family functioning and self esteem variables and academic achievements in female adolescents. In a Ex Post Facto (causative-comparative) study which was conducted on female high school students of Isfahan in 2009, 360 students were selected randomly using multi-stage clustering method. Samples were divided into two groups of "having continuous academic achievements" and "having academic failure". Then they were inquired using Ellis Pope's self esteem scale and Family Assessment Device. At the end the relation of main research variables (family functioning) and other background variables, like parents' educational status, birth rank, number of siblings, educational degree …, with each dimension of self esteem were analyzed in each group by multi-group regression model of hidden variables.
Results showed that family functioning had a meaningful relation with every aspect of self esteem (educational, social, familial, and physical) in both groups (p=0.02) this effect showed poor family functioning's relation with low self that in the group with academic failure esteem. Also there was a meaningful relation between parent's educational status and education, familial and social aspects (p<0.001) and also physical aspect (p 0.05) of self esteem. Among other variables, age of the student, birth rank and number of kids in the family also had meaningful relation with self esteem at the level of 0.01. Based on the results of this study, it could be found that the adolescent with sufficient family support have more chances and features for autonomy, self expression, self awareness and achievement seeking which these psychological traits have an effect on individual educational motivation and functioning.
Machine summary:
"محقق با طرح این سوال که آیا ابعاد مختلف کارکردی خانواده و عزت نفس دانش آموزان دختر با موفقیت متوالی ، متفاوت از دختران دانش آموز دچار افت تحصیلی است ؟ مـی خواهد نقش 1- Frustration – Self esteem model 2- Pupils implicit theory متغیرهای میانجی و متغیر مستقل را دریابد.
شیوه تجزیه و تحلیل داده ها به این صورت بود که بر مبنای ۷ زیر مقیاس کارکرد خانواده (شامل : حل مسأله ، ارتباط ، نقش ها، آمیزش عاطفی ، پاسخدهی عاطفی ، کنترل و کارکرد عمومی ) یک عامل که کارکرد کلی خانواده را در فرزند پروری ارزیابی می کرد استخراج گردید و تأثیر آن در کنار متغیرهای مستقل دیگر (سن ، پایه تحصیلی ، تحصیلات والدین ، رتبه تولد، سن پدر و مادر و تعداد خواهر و برادر) بر هریک از ابعاد عزت نفس در هر یک از گروه های دارای پیشرفت تحصیلی مستمر و دارای افت تحصیلی از طریق مدل رگرسیون متغیرهای پنهان چندگروهی مورد ارزیابی قرار گرفت .
۰۶۹ در این جدول ملاحظه می شود اثر عامل کارکرد خانواده به طور کلی بر خرده مقیاس عزت نفس تحصیلی در سطح ۵ درصد معنی دار است (آماره والد برابر با ۴.
یافته های جداول ١‐٤ تا ١‐٤ حاکی از رابطه معنی دار کارکرد خانواده و عزت نفس است که این رابطه با جهتی متفاوت در دو گروه دارای پیشرفت تحصیلی مستمر و دچار افت تحصیلی مرتبط شناخته شده است ."