Abstract:
در میان اندیشمندان سیاسی اسلامگرای ترکیه، فتحالله گولن چهرهای نام آشنا برای تحلیلگران امور سیاسی و مذهبی ترکیه و اروپایی به شمار میرود. اما درباره وی و آثارش در ایران متون بسیار اندکی وجود دارد و آرای وی تا اندازهای ناشناخته مانده است. تأکید گولن بر الگوی همزیستی میان-ادیان دوره عثمانی و الگوی سنتی آن دوران، خود نشان از محافظهکاری و تأثیر سنت در اندیشه سیاسی وی دارد. سازگاری اسلام و مدرنیته، آموزش جوانان، امنیت، نقش زنان در جامعه و گفتگوی میان ادیان از مهمترین عناصر فکری اندیشه گولن میباشد. اما سئوال اصلی این است که نقش اندیشه و فعالیتهای وی چه تأثیری بر جنبش اجتماعی – سیاسی اسلامگرای ترکیه و حزب عدالت و توسعه که بیش از 10 سال زمام امور ترکیه لائیک را در دست خود دارد، داشته است. این مقاله با مطالعه آثار و فعالیت گولن تلاش میکند تا رابطه میان نظریه وی و معیارهای ایدئولوژی سیاسی محافظهکاری کلاسیک غرب و تأثیرگذاری وی بر جریان اصلی اسلامگرایی در ترکیه کنونی را تبیین نماید.
Among Islamists political scientists in Turkey، Fethullah Gülen is a well-known religious and political figure for Turkish and European experts. But، there is very little about him and his works in our literature and his opinions are to some extent unknown to the public. Gülen''s emphasis on the pattern of inter-religious co-existence، between the Ottoman era and the traditional one before، shows the important influence of conservatism and traditions on his political thought. The reconciliation between Islam and modernity، youth education، security، role of women in society and dialogue between religions are of the most important intellectual elements in Gülen''s thought. The paper attepmts to show how Gülen''s thought and activities affect on the social and political movement of Islamists and the AK Party that has the lead of the Turkish secular politics for more than 10 years.
Machine summary:
"(٢٠١٢ ,Gulen) اما چنانچه مطابق نظر ارسطو، سیاست را «تلاش جمعی در جهت رسیدن به زندگی خیر و حل تعارض میان منافع جمعی و منافع شخصی » بدانیم (١٩٤٤ ,Aristotle) در این صورت بسیاری از تلاشهای جمعی انسانها که به آیندهای روشن و آرمانی نظر دوخته است و در تلاش برای اصلاح رفتار فردی و اجتماعی انسانها باشد در زمره فعالیت های سیاسی قرار می گیرد و اندیشه و فعالیت گولن هم از این ماجرا بی نصیب نمی ماند.
(همان) فعالیت جنبش گولن تنها به زمینه های اجتماعی و آموزشی محدود نمی شود بلکه با انتقاد بی وقفه از نظام لائیک ترکیه ، هدف خود را تغییر ذهنیت و نگرش مردم عادی و ترویج نوعی محافظه کاری سنتی قرار داده است و برای رسیدن به جامعه آرمانی خود، از شبکه وسیعی از رسانه های دیداری-شنیداری در اختیار خود اقدام می کند.
نتیجه گیری همانگونه که ذکر شد اندیشه فتح الله گولن تنها محدود به امور اجتماعی نمی شود بلکه با تأکید بر آموزش سنت ترکی و امور مذهبی در پی حفظ هویت اسلامی مردم ترکتبار در داخل و خارج از ترکیه است و با ارائه یک برداشت محافظه کارانه سازگار با اندیشه محافظه کاری کلاسیک با هرگونه تغییرات سریع و بنیادین در جامعه مخالفت ورزیده و حداکثر با اصلاحات تدریجی بدون دگرگونی در ساختارهای سنتی جامعه همراهی می کند."