Abstract:
در پی ورود مدرنیته به خاورمیانه و جوامع مسلمان، نحوه ی رویارویی یا تعامل با این پدیده، به یکی از دل مشغولی های متفکرین و اندیشمندان آن ها تبدیل شده وگمانه زنی های بسیاری را درپی داشته است و هر پژوهنده ای از زاویه ای خاص و یا از نمایی کلی بدان پرداخته است. ظهور برخی جلوه های بنیادگرایی در این جوامع، محققان را به این باور رسانده است تا میان این دو مقوله ارتباط برقرار سازند. در پژوهش حاضر سعی بر آن است تا بر اساس مفهوم نوستالژی به تحلیل و بررسی این رابطه پرداخته شود. به همین جهت با بهره گیری از روش توصیفی-تحلیلی، ضمن ارائه ی شرحی از مدرنیته، بنیادگرایی و بنیادگرایی اسلامی و بیان عناصری مشخص به عنوان نشانه های نوستالژیک شدن جوامع مسلمان در مقابله با مدرنیته، تلاش می کنیم ریشه های نوستالژیک گونه ی آن ها را به نمایش درآوریم.
Fundamentalism is one of the famous phenomena within Islamic mainstream today. Indeed, the movements occurred in Islamic societies have caused to pay more attention to this issue. Following the entry of modernity to the Middle East, particularly in the Muslim societies, Muslim thinkers and scholars have had some concerns about the relations between modernity and the fundamentalism. They, in turn, have suggested many different opinions on the roots and results of this relation. This study aimed to investigate the relationship and tries to analyze the relation based on nostalgia phenomenon. So, using the descriptive- analytical method, we define the concepts of “modernity” and “fundamentalism”, specially “Islamic fundamentalism”. Then, offering some specific elements as nostalgia symbols of modernity, we show the nostalgic roots in framework of fundamentalism. Finally, we try to provide evidences explaining the relation between modernity and fundamentalism accordance with the nostalgia concept.
Machine summary:
به همین خاطر موضوع بحث را در قالب این سؤال سامان میدهیم که «مدرنیته چگونه بر شکلگیری بنیادگرایی اسلامی تاثیرگذار بوده است؟» و تحقیق خود را با تمرکز بر این فرض پی میگیریم که مدرنیته با ورود به جوامع اسلامی به عنوان پدیدهای بیگانه و نامأنوس سبب پدیدآمدن حس نوستالژیک(حسرت دوران گذشته)در جوامع اسلامی گشته که سبب انگیزش این جوامع به احیای اسلام اصیل و بازگشت به عصر طلایی اسلام به عنوان آلترناتیو مدرنیتهی غربی شده است.
نمودار شمارهی 1 به طور اجمالی بیانگر رابطهی مدنظر در پژوهش است: رجوع شود به تصویر صفحه برای بیان مطلب حاضر، ابتدا به تعریف و توضیح سه مفهوم مرتبط، یعنی بنیادگرایی، نوستالژی و مدرنیته پرداخته و سپس رابطهی مدرنیته و بنیادگرایی اسلامی را بر اساس حسرت دوران گذشته(نوستالژی) بررسی مینماییم.
ج)دستهی سوم که در آن هم به مدرنیته و هم به بنیادگرایی و جنبشهای اسلامی نظر دارند، به دنبال این موضوع هستند که بهصورتی اساسی و بنیادی دغدغههای جوامع مسلمان را مورد توجه قرار داده و با بررسی دقیق و تحلیل مناسب آنچه در پی ورود مدرنیته به جوامع مسلمان رخ داده، پاسخی مناسب برای حل این مسئله، یعنی نحوهی مواجههی مسلمانان با مدرنیته بیابند و از این رهگذر بتوانند گامی در جهت پیشرفت و اعتلای مسلمانان و جهان اسلام به پیش گذارند.
بدین ترتیب و بر اساس آنچه گفته شد، پژوهش حاضر را در حوزهی پژوهشهای دستهی سوم میدانیم، به این دلیل که به دنبال بررسی رابطهی مدرنیته و بنیادگرایی برای تحلیل وقوع جنبشهای اسلامی است.